İznik’te 3. yüzyıla ait gizemli mozaik: İnsan yüzü, mitolojik figürler ve hamam ihtimali

Bursa’nın İznik ilçesinde, 2014 yılında kanalizasyon çalışmaları sırasında ortaya çıkan mozaik alanında bu yıl başlayan arkeolojik kazılar hızla ilerliyor. Beyler Mahallesi Afyon Sultan Sokak’ta gerçekleştirilen çalışmalar kapsamında, 3. yüzyıla tarihlenen yaklaşık 50 metrekarelik taban mozaiği ortaya çıkarıldı. Kültür ve Turizm Bakanlığının izniyle yürütülen kazılar, İznik Müze Müdürlüğü başkanlığında sürdürülüyor.

Uzmanlar, mozaiğin Roma Dönemi’ne ait bir kamu yapısının ya da varlıklı bir kişiye ait lüks bir yapının salon döşemesi olabileceğini belirtiyor.

İNSAN YÜZÜ FİGÜRLÜ MOZAİK GÜNYÜZÜNE ÇIKTI

Mozaiğin en dikkat çeken bölümü, insan yüzü figürleriyle süslü paneller oldu. Kucağında meyve dolu sepet taşıyan bir kadın figürünün yanı sıra, saçlarında yengeç kıskaçları bulunan bir kadın yüzü tasviri özellikle öne çıkıyor. Arkeolog Yusuf Kahveci, bu figürün İznik Gölü’nün antik dönemdeki adı olan “Askania” olarak betimlendiğini açıkladı.

Kahveci, “Gölü bir kadın, kadim bir kişi olarak tasvir etmişler. Yosun gibi görünen saçlar, taç şeklinde yerleştirilmiş yengeç kıskaçları ve dalgalarla süslenen boyun detayları oldukça etkileyici” dedi.

GEOMETRİK DESENLER, LABİRENT MOTİFLERİ VE ZENGİN RENK SKALASI

Kazılarda ortaya çıkarılan taban mozaiğinde nar ve sarmaşık yapraklarından oluşan bordürler, üç farklı panel ve çok sayıda geometrik desen yer alıyor. Saç örgüsü motifleri, labirent ve gordion düğümü gibi detaylarla bezenmiş mozaikte, taş, mermer ve camdan yapılan tessera parçalarının yarım santimetreküpe kadar küçüldüğü belirtildi.

Kahveci, kullanılan taşların çok farklı renk tonlarına sahip olmasının, dönemin ileri düzey mozaik sanatını gözler önüne serdiğini vurguladı.

KAZI ALANI ÇOK DAHA BÜYÜK BİR YAPIYA İŞARET EDİYOR

Kazı ekibi, çalışılan 350 metrekarelik alanın yalnızca 50 metrekaresinde mozaik tespit edildiğini, mozaiğin yol ve komşu parseller altında devam ettiğini belirledi. Yaklaşık 20 metrelik bir kenar uzunluğuna sahip olabileceği değerlendirilen mozaiğin, çok daha geniş bir yapıya işaret ettiği ifade edildi.

HAMAM OLMA İHTİMALİ DE MASADA

Yapının kullanım amacının henüz net olmadığını belirten Kahveci, lüks bir villa ya da kamu binası ihtimalinin yanı sıra bir hamam yapısının da söz konusu olabileceğini belirtti. Yapıda bulunan duvar sıvaları, mermer döşemeler ve renkli boyaların oldukça pahalı bir işçiliğe sahip olduğu tespit edildi.

ROMA’DAN OSMANLI’YA UZANAN 1300 YILLIK İZLER

Kazılarda, mozaikli yapının 4. yüzyıl sonunda tahrip olduğu, ardından 5. yüzyıldan 11. yüzyıla kadar farklı dönemlere ait yeni yapıların inşa edildiği anlaşıldı. Ayrıca alanın en üst tabakasında Osmanlı’nın erken dönem seramikleri tespit edildi.

Kahveci, “Burası 3. yüzyıldan 15-16. yüzyıla kadar sürekli yapılaşmaya açık olmuş, Cumhuriyet dönemine kadar da üzerinde yapılar barındırmış bir alan” dedi.