İnternet kesintilerinde 'yanlış kavram': 'Bant daraltması değil, erişim engeli'

Önceki günlerde Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) İstanbul İl Başkanlığı'nda Özgür Çelik'in görevden alınarak mahkeme kararıyla yerine Gürsel Tekin'in atanması, protestoların fitilini ateşlerken internetin kısıtlanması da yeniden gündemde yer aldı.

7 Eylül’de CHP İstanbul İl Başkanlığı önündeki protestolar sırasında X, Instagram, YouTube, TikTok ve WhatsApp’a erişim sorunları yaşandı. Yaklaşık 21 saat süren bu kısıtlama sonrası yeniden “bant daraltması” tartışması gündeme geldi.

DARALTMA MI, ENGELLEME Mİ?

NetBlocks'un Araştırma Direktörü Işık Mater’e gör, “bant daraltma”, aslında veri hızının belirli bir limitin altına düşürülmesi anlamına geliyor. Oysa Türkiye’de yapılan, sitelere erişim sırasında bağlantının kasıtlı olarak kesilmesi veya geciktirilmesi. Yani belirtilene göre teknik olarak hız sınırlaması değil, erişim engeli söz konusu oluyor.

TEKNİK SÜREÇ NASIL İŞLİYOR?

Erişim sorunları, sitelere bağlanırken gerçekleşen “TCP/TLS handshake” adı verilen güvenlik ve bağlantı adımlarına müdahaleyle ortaya çıkıyor. Böylece kullanıcılar hedef siteye erişemezken, internetin geri kalanında sorun yaşamıyor.

NEDEN ÖNEMLİ?
Mater, kısıtlama dönemlerinde neyin uygulandığının doğru bilinmesinin önemli olduğunu belirtiyor. Yanlış kavramların kullanılması dezenformasyon riskini artırırken, “erişim engeli” ifadesi kamuoyu için daha doğru ve anlaşılır bir tanım sunuyor.