BYD’ye vergi muafiyeti, satış rekoru… Meclis gündemindeki Manisa fabrikası nerede?

Çinli otomotiv üreticisi BYD’nin Türkiye yatırımıyla ilgili soru işaretleri artıyor. Karar'dan Büşra Akdaş'ın haberine göre, şirketin Manisa’da otomobil fabrikası kurma taahhüdü karşılığında ithal araçlardaki yüzde 40 ek gümrük vergisinden muaf tutulduğu, ancak aradan bir yılı aşkın süre geçmesine rağmen fabrika inşaatına dair somut gelişme paylaşılmadığı belirtiliyor. Bu süreçte BYD’nin Türkiye’deki satışlarının hızla yükselmesi tartışmayı daha da büyüttü.

KONU MECLİS GÜNDEMİNDE

Bağımsız Balıkesir Milletvekili Burak Dalgın, 18 Temmuz 2025 tarihli yazılı soru önergesiyle konuyu Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mehmet Fatih Kacır’ın yanıtlaması istemiyle TBMM’ye taşıdı. Dalgın, sosyal medya hesabından yaptığı paylaşımda şunları yazdı:

“Çinli otomotiv firması BYD Manisa’da bir fabrika kuracağını taahhüt etmiş ve bu çerçevede ilave ithal vergilerden hemen muaf olmuştu. Sonrasında BYD’nin pazar payı hızla arttı; peki ya fabrika?”

TEŞVİK PAKETİ NASIL ÇALIŞTI?

Milletvekili Dalgın’ın önergesindeki bilgilere göre, Temmuz 2024’te Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı ile BYD arasında imzalanan anlaşma sonrası, şirketin ithal ettiği araçlar yüzde 40’lık ek gümrük vergisinden muaf tutuldu. Bu muafiyetin, Manisa’da kurulması planlanan otomobil fabrikasına karşılık verildiği ifade edildi.

SATIŞLAR KATLANDI, YATIRIM BELİRSİZ

İddialara göre fabrika şantiyesiyle ilgili kamuoyuna yansıyan kayda değer bir ilerleme yok. Buna karşın BYD, Türkiye otomotiv pazarında hızla büyüdü. Dalgın, 2025’in ilk altı ayında 25 binin üzerinde araç satışı yapıldığını ve markanın geçen yıla göre satışlarını yüzde 784 artırdığını aktardı.

BAKAN KACIR’A YÖNELTİLEN SORULAR

Milletvekili Burak Dalgın, Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mehmet Fatih Kacır’dan şu başlıklarda net bilgi istedi:

Manisa fabrikasında gelinen aşama nedir? İnşaata başlandı mı, ne zaman üretime geçecek?
Vergi muafiyeti hangi üretim ve istihdam taahhütlerine bağlandı? Takvim ve kriterler açık mı?
Yatırımın gerçekleşmemesi riskine karşı teminat mektubu alındı mı? Varsa nakde çevrilebilir nitelikte mi?
Vergi avantajı BYD’ye rakiplerine kıyasla ne kadar ek kazanç sağladı?
BYD’nin Macaristan’da açıkladığı büyük ölçekli yatırım ışığında, Türkiye’deki yatırım niyeti hangi düzeyde?

“TEŞVİK VERİLDİ, PAZAR PAYI KATLANDI, AMA YATIRIM YOK”

Dalgın’ın önergesi, kamuoyunda sıkça dillendirilen bir kaygıyı özetliyor: Türkiye, vergi kalkanını erken açarak pazarı BYD’ye büyütürken, üretim yatırımı gecikmeye mi bıraktırıldı? Sorunun yanıtı, hem rekabet dengeleri hem de sanayi politikası açısından önem taşıyor.

MECLİS YANIT BEKLİYOR

Şimdi gözler Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’nda. Bakan Mehmet Fatih Kacır’dan gelecek yanıt; teşvik mekanizmasının şeffaflığı, yatırım taahhütlerinin bağlayıcılığı ve yerli sanayi ile rekabet dengesi açısından belirleyici olacak.