Kırmızı ette dünya alarmda: Fiyatlar uçuyor, Türkiye ters yönde

Dünya genelinde kırmızı et tedarikinin daralması, kuraklık başta olmak üzere sert iklim koşulları ve ABD’nin gümrük tarifeleri gibi ticari baskılar fiyatların hızla yükselmesine neden oluyor. Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü (FAO) verileri, küresel et fiyat endeksinin ekimde gerilese de sığır eti fiyatlarındaki yükselişin sürdüğünü gösteriyor.

Avrupa Birliği Komisyonunun 23 Ekim itibarıyla güncellediği verilere göre kırmızı et fiyatları ülkeden ülkeye büyük farklılık gösteriyor. Dünyanın birçok bölgesinde fiyatlar bir yılda yüzde 25 ile yüzde 30 arasında arttı.

İNGİLTERE ZİRVEDE

Verilere göre 100 kilogram karkas et fiyatında en yüksek seviye 745,3 avro ile İngiltere’de görülüyor. Geçen yıl 600 avronun altında olan fiyatlar 2024 yazında 800 avroyu aştı. Son aylarda hafif düşüş yaşansa da yıllık artış yüzde 25 civarında.

ABD: En büyük üretici konumundaki ülkede karkas et fiyatı 727,5 avroya ulaştı. Bir yılda yüzde 25 artış kaydedildi.

AB ortalaması: 669,8 avro. Fiyatlar son bir yılda yüzde 30’un üzerine çıktı.

Avustralya: 431,7 avro seviyesinde. Yıllık artış yüzde 13,7.

Brezilya: 310,3 avro ile en düşük ortalamalardan biri. Fiyatlar daha istikrarlı seyrediyor.

İKLİM BASKISI FİYATLARI YÜKSELTİYOR

Küresel fiyat artışının temel nedeni arz kısıtları. ABD’de sığır varlığı 86 milyon ile son 75 yılın en düşük seviyesine geriledi. Üretimdeki toparlanmanın 2027–2028 yıllarını bulması bekleniyor. Bu durum ülkenin et ithalatına olan bağımlılığını artırıyor.

ABD Tarım Bakanı Brooke Rollins, Trump yönetiminin otlak alanlarını genişletme ve kritik sığır limanlarını yeniden açma planıyla 2026’ya kadar fiyatlarda düşüş hedeflendiğini açıkladı.

Brezilya’da ABD’nin uyguladığı gümrük tarifeleri sonrası ihracatın Asya pazarlarına kayması, ülkenin ihracat fiyatlarında yılın ilk yarısında yüzde 20’yi aşan artışa neden oldu.

Çin’in artan talebi de küresel fiyat baskısını büyütüyor. 2024’ün ilk yarısında sığır eti ithalatı yüzde 24 arttı.

UZMANLARA GÖRE KRİTİK BAŞLIKLAR

Uzmanlar, fiyatların geleceğini sürü yenileme hızının, ticari akışlardaki değişimlerin ve tüketici davranışlarının belirleyeceğini vurguluyor. İklim şokları, yem maliyetlerindeki artış ve üretim düşüşleri fiyatları yukarı yönlü baskılamaya devam ediyor.

TÜRKİYE AVRUPA’DAN AYRIŞTI

Türkiye’de kırmızı et piyasası Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından yakından takip ediliyor. Et ve Süt Kurumu verilerine göre, birçok ülkede karkas et fiyatlarının arttığı son 8 ayda Türkiye’de avro bazında düşüş yaşandı.

Mart ayında 10,88 avro olan karkas etin kilogramı, kasım itibarıyla yüzde 11,2 düşüşle 9,66 avroya geriledi.

Son tüketici fiyatlarının da Avrupa’nın altında seyrettiği görüldü. Avrupa’da kasım ayında kuşbaşı ortalaması 16,13 avro iken Türkiye’de bu fiyat 13,13 avro olarak hesaplandı.