Kahve, pirinç, kakao ve sebzeye zam!

Kuraklık, seller ve aşırı sıcaklıklar artık yalnızca doğayı değil, sofraları da vuruyor. İklim değişikliğinin etkisiyle dünya genelinde kahve, pirinç, kakao ve sebze gibi temel gıda ürünlerinin fiyatları hızla yükseliyor.

GIDA GÜVENLİĞİNİ TEHDİT EDEN İKLİM AŞIRILIKLARI

İklim değişikliğiyle artan sıcak hava dalgaları, sel ve fırtına gibi aşırı hava olayları, tarım faaliyetlerini sekteye uğratıyor. Bu durum sadece üretimi değil, aynı zamanda gıda tedarik zincirlerini ve fiyatları da doğrudan etkiliyor. Gıda güvenliği birçok ülkede ciddi bir risk altında.

BİLİM İNSANLARINDAN UYARI: "İKLİM AŞIRILIKLARI GIDA FİYATLARINI ZORLUYOR"

Avrupa'daki araştırma enstitülerinden bilim insanlarının temmuz ayında yayımladığı "İklim Aşırılıkları, Gıda Fiyatı Sıçramaları ve Bunların Daha Geniş Toplumsal Riskleri" başlıklı çalışma, farklı ülkelerde yaşanan hava olaylarının gıda fiyatlarına etkisini ortaya koydu. Rapora göre, iklim krizinden en fazla etkilenen tarım ürünleri bölgesel olarak çeşitlilik gösteriyor.

AVRUPA'DA ZEYTİNYAĞI VE PATATES FİYATLARI YÜKSELİŞTE

Güney Avrupa'da 2022-2023 yıllarında yaşanan kuraklık, Avrupa Birliği genelinde zeytinyağı fiyatlarının Ocak 2024 itibarıyla bir yılda yüzde 50 artmasına neden oldu. İngiltere'de ise 2024'ün başlarında yaşanan yoğun yağışlar, patates fiyatlarını yüzde 22 oranında yukarı çekti.

ASYA'DA SEBZE VE PİRİNÇ REKOR KIRDI

Doğu Asya'yı etkisi altına alan 2024 yazındaki sıcak hava dalgaları, Güney Kore ve Japonya başta olmak üzere geniş bölgelerde tarımsal üretimi sekteye uğrattı. Kore lahanasının fiyatı yüzde 70, Japon pirinci ise yüzde 48 oranında arttı. Çin'de sebze fiyatları haziran-ağustos döneminde yüzde 30 yükseldi. Vietnam'da robusta kahvesi fiyatları Temmuz 2024'te bir önceki yıla göre yüzde 100 arttı.

GÜNEY ASYA VE AFRİKA'DA AŞIRI HAVA OLAYLARI GIDA KRİZİNİ DERİNLEŞTİRDİ

Pakistan'da 2022'deki büyük sel felaketinin ardından kırsal bölgelerde gıda fiyatları kısa sürede yüzde 50 arttı. Hindistan'da 2024'te yaşanan sıcak hava dalgası, yılın ikinci çeyreğinde soğan ve patates fiyatlarının sırasıyla yüzde 89 ve yüzde 81 artmasına yol açtı. Güney Afrika'da Mart 2024'teki sıcak hava sonrası mısır fiyatları yüzde 36 arttı.

AMERİKA KITASI: SEBZE VE MEYVE KURAKLIĞA TESLİM

ABD'nin tarımsal üretiminde önemli rol oynayan California ve Arizona'daki 2022 kuraklığı, sebze fiyatlarını ciddi biçimde etkiledi. Kasım 2022 itibarıyla sebze fiyatları bir yılda yüzde 80 oranında arttı. Meksika'da da 2023 kuraklığının ardından 2024 başında meyve ve sebze fiyatlarında yüzde 20'lik artış gözlendi.

KÜRESEL PİYASALARDA KAHVE VE KAKAO KRİZİ

Brezilya'da yaşanan kuraklık, küresel kahve fiyatlarının Ağustos 2024 itibarıyla yüzde 55 artmasına neden oldu. Gana ve Fildişi Sahili'nde süregelen kuraklık ve sıcaklık dalgaları, dünya kakao fiyatlarının Nisan 2024 itibarıyla bir yıl içinde yüzde 300 artmasına yol açtı.

GIDA FİYATLARINDAKİ ARTIŞ ENFLASYONU TETİKLİYOR

İklim kaynaklı fiyat artışları sadece tarım sektörünü değil, geniş toplum kesimlerini de etkiliyor. Özellikle düşük gelirli hane halkları, artan gıda fiyatları nedeniyle beslenme kalitesini düşürüyor ve sağlık sorunlarıyla karşı karşıya kalıyor. Bu durum sağlık sistemine ek yük getirirken, kamu harcamalarını da artırıyor.

Öte yandan, gıda fiyatlarındaki artışlar genel enflasyonu da körüklüyor. Gelişmekte olan ülkelerde gıdanın enflasyon sepetindeki payının yüksek olması, bu ülkeleri daha da kırılgan hale getiriyor.