İş aramak bile lüks oldu! Mülakata gitmeden cüzdan 20 bin TL eriyor

Bir dönem yalnızca “CV gönder” adımıyla başlayan iş arama süreci, günümüzde ciddi bir ekonomik yük olarak karşımıza çıkıyor. Kariyer sitelerinin üyelik ücretleri, daha görünür olmak için yapılan profil yükseltme harcamaları, çevrim içi eğitim kursları, sertifikalar, mülakatlara gitmek için yapılan ulaşım masrafları derken iş arayanlar, işe başlamadan borçlanır hale geldi.

Türkiye Gazetesi’nden Kaan Zenginli’nin haberine göre, iş ilanlarının çevrim içi platformlara taşınmasıyla birlikte en temel üyelikler bile önemli bir masraf oluşturuyor. Yeni mezun ya da deneyimli fark etmeksizin pek çok aday, “İş bulmak için bile yatırım yapmak gerekiyor” demeye başladı.

EN YÜKSEK MALİYET EĞİTİM VE SERTİFİKALAR

Günümüzde birçok iş ilanı, dil belgeleri, mesleki eğitim sertifikaları veya dijital yetkinlikleri zorunlu tutuyor. Bu nedenle adaylar ücretli çevrim içi kurslara yöneliyor. 2025 itibarıyla eğitim platformlarının kurs ücretleri 2.000 TL ile 10.000 TL arasında değişirken, İngilizce ve bilişim odaklı özel eğitimler 20.000 TL’ye kadar çıkabiliyor.

Bunun yanında profesyonel CV tasarımı, kariyer koçluğu ve kişisel marka danışmanlığı hizmetleri de ayrı bir sektör haline gelmiş durumda. Şehir dışı görüşmelere katılan adayların yalnızca ulaşım ve konaklama masrafları 5.000 TL’yi bulabiliyor. Bazı şirketlerde bilgisayar, kulaklık veya webcam gibi ekipman zorunluluğu da ek bir harcama kalemi yaratıyor. Ehliyet şartı bulunan ilanlarda ise maliyet çok daha artıyor.

KIYAFET, ULAŞIM VE KİŞİSEL BAKIM MASRAFLARI BÜTÇEYİ KATLIYOR

İş görüşmelerinde profesyonel bir görünüm için yapılan giyim harcamaları da iş arama maliyetine ekleniyor. Takım elbise, blazer, ayakkabı gibi temel parçalar, kişisel bakım giderleriyle birleştiğinde bütçeyi zorluyor. Büyükşehirlerde ulaşım masrafları da günlük harcamaları ciddi oranda artırıyor.

Bugün başlangıç seviyesinde basit bir iş arama süreci bile ortalama 20.000 TL’lik bir masraf gerektiriyor. Bu rakam kişisel gelişim yatırımlarıyla birlikte iki hatta üç katına çıkabiliyor. İş başka bir şehirdeyse taşınma, depozito ve kira masraflarıyla birlikte toplam maliyet 50.000 TL’ye, bazı sektörlerde 100.000 TL’ye kadar yükselebiliyor.

GENÇLERİN TEPKİSİ SOSYAL MEDYADA BÜYÜYOR

Sosyal medyada çok sayıda genç, iş arama sürecinde yaşadığı maddi zorlukları paylaşıyor. Bir kullanıcı, “Sertifikalar aldım, yabancı dil kursuna gittim, CV danışmanına para verdim ama hala iş bulamadım” diyerek sürecin ne kadar yorucu hale geldiğini anlatıyor. Benzer şikayetler özellikle TikTok ve X platformlarında sıkça görülüyor.

SAHTE İLANLARA DİKKAT

Büyüyen iş arama pazarı kötü niyetli kişilerin de dikkatini çekmiş durumda. Sahte iş ilanları, ücretli mülakat vaatleri ve kişisel bilgileri isteyen dolandırıcı vakaları giderek artıyor.

Uzmanlar gençleri, ön ödeme isteyen kişilerden uzak durmaları, yalnızca güvenilir kariyer sitelerini kullanmaları ve resmî kurum onaylı eğitim programlarını tercih etmeleri konusunda uyarıyor. Kişisel bilgileri paylaşmadan önce doğrulama yapılması gerektiğinin altı çiziliyor.