Cumhuriyet altını 100 yaşında: Bir asırdır güvenli liman

Türkiye Cumhuriyeti'nin 100 yıllık simgelerinden biri olan Cumhuriyet altını, aradan geçen bir asra rağmen değerini ve önemini koruyor. Kağıt paraların tedavülden kalktığı dönemleri geride bırakan Cumhuriyet altını, hem yatırımcılar için güvenilir bir liman hem de düğünlerden özel kutlamalara kadar vatandaşların vazgeçilmez takı tercihi olmayı başardı.

Cumhuriyet'in 29 Ekim 1923'te ilanıyla birlikte Osmanlı dönemi kalıplarıyla sikke basımı sona erdi ve yeni Cumhuriyet altınlarının basımı için yasal düzenleme çalışmalarına başlandı. Tarihi an ise Ekim 1925'te yaşandı. Dönemin maliye vekili, milletvekilleri ve devlet erkanının katıldığı bir törenle, Topkapı Sarayı avlusundaki Darphane'de ilk Cumhuriyet altın sikkesi (meskük) basıldı. Basılan 5 liralık ilk altın sikke, Gazi Mustafa Kemal Atatürk'e sunulmak üzere Maliye Vekili Abdülhalik Renda'ya teslim edildi.

Hazine ve Maliye Bakanlığı Darphane ve Damga Matbaası Genel Müdürü Faruk Gözübüyük'ün belirttiği gibi, Ekim 1925'te basılan bu ilk 5 liralık altın, bugünkü standartlarına 1951 yılında kavuştu. İlk ziynet (takılık) 5 liralık altın ise 1927'de basıldı. Üzerinde Atatürk portresi bulunan ilk meskükler 1944'te, ilk ziynetler ise 1938'de üretildi.

SADECE DARPHANE ÜRETİYOR

Cumhuriyet altınlarının standartları ve üretimi sıkı kurallara bağlı. Genel Müdür Gözübüyük, 1951 tarihli TBMM kararı ve ilgili Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi uyarınca Cumhuriyet altınlarının sadece Darphane tarafından üretildiğinin altını çizdi. Bu altınlar, 24 ayar külçe altının döküm, haddeleme, kesme, tavlama, baskı ve kenar tırtıl gibi çok aşamalı, hassas ve güvenlikli işlemlerden geçirilmesiyle 22 ayar olarak üretiliyor.

Cumhuriyet altınları temel olarak iki gruba ayrılıyor ve toplam 10 farklı çap ve ağırlıkta piyasaya sunuluyor:

1. Cumhuriyet Sikke Altınları (Meskük): Halk arasında, üzerindeki Atatürk kabartması nedeniyle "Ata Lirası"olarak da bilinen bu altınlar, yatırım amacıyla tercih ediliyor. Bir yüzünde "Türkiye Cumhuriyeti" ibaresi, Cumhuriyet'in kuruluş tarihi (1923) ve basıldığı Cumhuriyet yılı bulunur. Diğer yüzünde ise "Hakimiyet Milletindir" yazısı, Atatürk portresi ve "Ankara" ibaresi yer alır. Kenarları düz tırtıllıdır.
2. Cumhuriyet Ziynet Altınları: Daha ince basılan ve genellikle takı olarak kullanılan bu altınların bir yüzünde kaligrafik "Türkiye Cumhuriyeti" yazısı ve basım tarihi bulunur. Diğer yüzünde ise Atatürk portresi ve etrafında yıldız motifli süslemeler yer alır. Kenarları eğik tırtıllıdır.