Yörüngesiz dev kara delik ilk kez görüntülendi

Bugüne dek gözlemlenen tüm TDE’ler, galaksilerin çekirdeklerinde gerçekleşmişti. Ancak bu yeni keşif, evrende bağımsız şekilde hareket eden “gezgin kara delikler”in varlığına dair doğrudan ilk delil olarak değerlendiriliyor.

Olay, ilk olarak Kaliforniya Teknoloji Enstitüsü’ne (Caltech) bağlı Zwicky Transient Facility tarafından, süpernova benzeri ani bir ışık parlamasıyla saptandı. Ancak yapılan tayf analizleri, sıradan bir süpernovadan farklı olarak hidrojen, helyum, karbon, azot ve silisyum elementlerine ait geniş emisyon çizgileri içerdiğini ortaya koydu. Bu bulgular, gözlemlenen ışımaların bir yıldızın kara delik tarafından parçalara ayrılması sonucunda oluştuğunu doğruluyor.

Bilim insanlarının “spagettifikasyon” adını verdiği bu süreçte, yıldız kara deliğin yoğun yerçekimi etkisiyle uzayarak yırtılıyor. Ortaya çıkan enerji ise görünür ve morötesi dalga boylarında tespit edilebiliyor.

Her ne kadar bu galaksinin merkezinde 100 milyon Güneş kütlesine sahip bir süper kütleli kara delik bulunsa da, bu olayda yıldızı yutan gökcisminin kütlesi yaklaşık 1 milyon Güneş kütlesi kadar. İki kara deliğin birbirine görece yakın olmasına karşın, kütleçekimsel olarak birbirleriyle bağlı olmadıkları düşünülüyor.

Chandra X-ışını Gözlemevi, Hubble Uzay Teleskobu ve Very Large Array gibi ileri düzey teleskoplar, olayın galaksinin merkezinden belirgin biçimde sapmış olduğunu net bir şekilde ortaya koydu. Hubble’ın sağladığı görüntüler, olayın gerçekleştiği bölgenin galaksinin geri kalanına kıyasla daha mavi tonlarda ışık yaydığını da gösterdi.

Uzmanlar, aynı galakside iki büyük kara deliğin bulunmasının, geçmişte yaşanmış olası bir galaksi birleşmesine işaret ettiğini değerlendiriyor. “Bu tür gezgin kara delikler normal koşullarda tespit edilemezdi. Ancak nadiren bir yıldızla karşılaştıklarında, muazzam bir enerji salımıyla kendilerini gösteriyorlar” açıklamasında bulundular.