Kahve tiryakileri için kötü haber: Tadı bozulabilir üretim yüzde 50 azalabilir

FAO'nun 14 Mart 2025 tarihli verilerine göre, kahve üretimi küresel çapta ciddi bir daralma yaşarken, bu düşüş fiyatlara da yansıdı. 2024 boyunca kahve fiyatları bir önceki yıla göre ortalama %38,8 oranında arttı.

Bunun başlıca nedeni, büyük üretici ülkelerde yaşanan sert hava koşulları oldu. Vietnam ihracatı sınırlandırırken, Endonezya'daki aşırı yağışlar üretimi %16 azalttı. Brezilya'da ise olumsuz iklim, kahve ağaçlarını etkiledi.

İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ KAHVE TARLALARINI VURUYOR

Kahvenin anavatanlarından Etiyopya'da, özellikle güneybatı bölgelerinde Arabica türü kahvenin yetiştiği alanlar, artan sıcaklık ve düzensiz yağışlar nedeniyle hızla daralıyor.

Konuya ilişkin değerlendirmelerde bulunan Sekizinci Kıta Genel Müdürü Dr. Ensar Küçükaltan, Afrika'nın iklim değişikliğinden çok yönlü etkilendiğini vurgulayarak, sıcaklık artışı, yağış dengesizlikleri, aşırı doğa olayları ve bitki hastalıklarının tarımı tehdit ettiğini söyledi.

"ARABİCA, GÖLGEDEN BİLE ETKİLENİYOR"

Küçükaltan'a göre, Arabica türü kahve oldukça hassas bir yapıya sahip:

"Etiyopya, Kenya, Uganda ve Tanzanya'nın yüksek bölgeleri, kaliteli kahve üretiminde kritik alanlar. Arabica kahvesi, sıcaklıktan ve hatta gölgeden bile kolayca etkilenebiliyor."

KAHVEDE KALİTE KAYBI VE AROMA SORUNU

Artan sıcaklıkların, kahve çekirdeklerinin hızla olgunlaşmasına yol açtığını belirten Küçükaltan, bu durumun kahvede aroma kaybına neden olduğunu dile getirdi. Ayrıca doğrudan güneş ışığı ve gölgelik eksikliği de kahvenin tadını bozuyor.

TARIMI KURTARMAK İÇİN YENİ STRATEJİLER GEREKLİ

Küçükaltan, çözümün yerel çiftçilerin bilgi birikimi ve uygun iklim adaptasyon stratejilerinde olduğunu söyledi. Uganda ve Kenya'da kuraklığa dayanıklı kahve türleri üzerinde çalışmalar sürerken, tarımsal ormancılık da bir çıkış yolu olarak görülüyor:

"Çiftçiler kahve tarlalarına muz ve mango gibi gölgelik sağlayacak ağaçlar dikiyor. Doğru sulama teknikleriyle birlikte bu yöntemler verimi koruyabilir. Ancak bu sistemlerin maliyeti yüksek, devletlerin ve kooperatiflerin desteği şart."

KRİTİK SENARYOLAR: ÜRETİM %50 AZALABİLİR

Uzun vadeli tahminlere göre, Doğu Afrika'daki kahve üretim alanlarının %40 ila %50 oranında daralabileceği öngörülüyor. 2050'ye kadar Arabica üretimi %20, Robusta üretimi ise %40 azalabilir.

Küçükaltan üç senaryo çiziyor:

• Kötü senaryoda: Üretim alanları yarı yarıya azalabilir.
• Orta senaryoda: Yeni tekniklerle kayıplar azaltılabilir.
• İyi senaryoda: Üretim daha geniş alanlara yayılıp kalite korunabilir.

KAHVE SADECE BİR İÇECEK DEĞİL, KÜLTÜREL BİR SEMBOL

Afrika'da kahvenin yalnızca bir tarım ürünü değil, aynı zamanda güçlü bir kültürel simge olduğunu vurgulayan Küçükaltan şu ifadeleri kullandı:

"Afrika'da bir köye gittiğinizde kahve ikram edilmeden çıkamazsınız. Bu kültürün iklim değişikliği nedeniyle yok olmasına göz yumulamaz. Fiyatlar artsa da, insanlar kahveyi ikram etmeye devam edecektir."