Erkeklik kromozomu yok oluyor

Evrimsel biyolog Jenny Graves, erkek cinsiyetini belirleyen Y kromozomunun genetik açıdan büyük bir kayıp yaşadığını ve atalarından kalan genlerin yüzde 97’sinin ortadan kalktığını öne sürdü. Graves’e göre bu süreç devam ederse birkaç milyon yıl içinde Y kromozomu tamamen yok olabilir.

CİNSİYET NASIL BELİRLENİYOR?

Doktorlar Zeynep Sena Ağım ve Veli Vural Uslu, cinsiyet kromozomlarının işleyişini şöyle açıklıyor:

“Anne her zaman X kromozomu gönderir. Baba ise bazen X, bazen Y kromozomu yollar. Baba X gönderirse çocuk XX olur ve kız dünyaya gelir. Baba Y gönderirse XY olur ve erkek çocuk doğar.”

Uzmanlar, X kromozomunun Y’den çok daha büyük olduğunu ve erkek çocukların genetik materyalinin büyük kısmının anneden geldiğini vurguluyor.

‘ZAMANI DOLMAK ÜZERE’ İDDİASI

Sciencealert’in aktardığı bilgilere göre Graves, Y kromozomunun son 300 milyon yılda büyük bir genetik erime yaşadığını belirtiyor. Araştırmacı, insanların milyonlarca yıl sonrasına dair endişelerini abartılı bulduğunu dile getirerek şu ifadeyi kullanıyor:

“5–6 milyon yıl sonra erkeklerin tükenebileceğini söylemek kimseyi şaşırtmasın. Zaten 0,1 milyon yıldır insanız ve önümüzdeki yüzyılı atlatmak bile şans.”

Y KROMOZOMU KAYBOLSA BİLE TÜRLER ÜREYEBİLİYOR

Graves’in iddiasının aksine, bazı memeli türlerinde Y kromozomunun yok olmasına rağmen üremenin sürdüğü biliniyor. Üç tür köstebek faresinde artık Y kromozomu bulunmuyor; cinsiyet belirleyici genler başka kromozomal bölgelere taşınmış durumda.

Bu da Y kromozomunun kaybının mutlaka erkek cinsiyetinin yok olacağı anlamına gelmediğini gösteriyor.

JAPONYA’DAN UMUT VEREN BULGULAR

Independent’ın aktardığı araştırmalara göre, Japonya’daki Hokkaido Üniversitesi bilim insanlarının 2020’de PNAS’ta yayımladığı çalışma, iki tür dikenli farenin Y kromozomlarını tamamen kaybetmesine rağmen üremeye devam ettiğini ortaya koydu.

Bu örnek, insanlarda da benzer bir genetik yeniden düzenleme olasılığının bulunduğuna işaret ederek karamsar senaryoları zayıflatıyor.