Yapay zeka biyolojinin sınırlarını zorluyor! Daha önce görülmemiş virüsler üretti

Yapay zeka (AI) teknolojisi, yazılımdan sanata kadar pek çok alanda devrim yaratmasının ardından şimdi de biyolojiye yöneldi. Son dönemde yayımlanan iki çalışma, AI’nin canlı organizmaların genetik düzeyde yeniden tasarlanmasında kullanılabileceğini gösterdi. Ancak bu gelişmeler, bilim dünyasında hem heyecan hem de endişe yarattı.

Stanford Üniversitesi’nden Sam King ve danışmanı Brian Hie tarafından yürütülen, henüz hakem onay sürecinde olan bir araştırma, yapay zeka kullanılarak bakterileri öldürebilen tamamen yeni bakteriyofajlar (bakteri yiyen virüsler) üretildiğini ortaya koydu. Bu virüslerin, mevcut türlerden genetik olarak o kadar farklı olduğu belirtildi ki, potansiyel olarak “yeni bir tür” olarak sınıflandırılmaları mümkün görünüyor.

Araştırmacılar, antibiyotik direncine karşı çözüm üretmeyi hedeflediklerini vurguladı. King ve ekibi, yalnızca insanları, hayvanları veya bitkileri enfekte etmeyen virüslerle çalışarak güvenlik önlemlerine titizlikle uyduklarını belirtti. Ayrıca, tasarlanan virüslerin tehlikeli bir patojeni taklit etmediğinden emin olmak için çok katmanlı testler uygulandı. Ekip, bu yöntemle zararlı bir virüs üretmenin klasik laboratuvar tekniklerine göre “çok daha zor” olduğunu ifade etti.

BİYOGÜVENLİK AÇIKLARI BÜYÜYOR

Aynı dönemde Microsoft araştırmacılarının yayımladığı bir başka çalışma, bu umut verici tabloya gölge düşürdü. Science dergisinde yer alan bulgulara göre, kötü niyetli bir kişi yapay zekayı kullanarak toksik ve zararlı molekülleri sipariş etmeyi engelleyen ticari biyogüvenlik sistemlerini kandırabiliyor.

Microsoft ekibi, bu açıkları kapatmak için yazılım yamaları geliştirse de, mevcut koruma önlemlerinin yalnızca belirli uzmanlığa sahip laboratuvarlarda etkili olduğu uyarısında bulundu.

“ÇİFT KULLANIMLI TEKNOLOJİ” İKİLEMİ

Uzmanlara göre bu iki araştırmanın çakışması, AI’nin gelecekte potansiyel olarak tehlikeli biyolojik varlıklar veya silahlar geliştirme kapasitesine ulaşabileceğine dair kaygıları artırıyor. “Çift kullanımlı teknoloji” olarak tanımlanan bu durum, bir keşfin hem insanlığa fayda hem de zarar getirme olasılığını aynı anda barındırıyor.

Bir araştırmacının patojenlerin genetik yapısını çözümlemek için yaptığı masum bir deney, kötü niyetli kişilerin elinde ölümcül sonuçlara yol açabilir. Bu nedenle bilim insanları, yapay zeka destekli biyoteknoloji çalışmalarının sıkı şekilde denetlenmesi gerektiğini vurguluyor.

YASALAR VE DENETİM MEKANİZMALARI YOLDA

Uzmanlar, AI’nin tek başına canlı ve insanlara zarar verebilecek bir tür oluşturmasının şu an için mümkün olmadığını, ancak bu olasılığın giderek yaklaştığını belirtiyor. Bu nedenle çok katmanlı güvenlik sistemleri, gelişmiş tarama yazılımları ve yapay zeka ile biyolojik sentez süreçlerini düzenleyen yeni yasaların hızla devreye alınması öneriliyor.

ABD’de 2023 tarihli başkanlık kararnamesi, yapay zeka sistemlerinin “güvenli, denetlenebilir ve tekrarlanabilir” olmasını şart koşarken; İngiltere’de de AI kaynaklı riskleri azaltmak için devlet destekli kurumlar oluşturuluyor.