Haber sitelerinde yeni deprem! Google düğmeye bastı: Tıklamadan okuma dönemi başladı

Dünyanın en büyük teknoloji şirketlerinden biri olan Google, yapay zeka destekli arama özeti özelliği "AI Overviews" (Yapay Zeka Genel Bakışları) ile bir kez daha haber sitelerini hedef tahtasına yerleştirdi. Özellik, kullanıcıya arama sonuçlarının en üstünde doğrudan bilgi sunarak haber sitelerinin trafiklerini ciddi oranda düşürüyor.

ALGORİTMA GÜNCELLEMELERİ ZATEN ZORLAMIŞTI

Geçtiğimiz aylarda yapılan algoritma değişiklikleri, Türkiye'de ve dünya genelinde birçok haber sitesinin kapanmasına ya da ciddi gelir kaybı yaşamasına neden olmuştu. Yeni "AI Overviews" özelliği, bu krizin etkilerini daha da artırabilecek nitelikte.

KULLANICIYA ÖZET, SİTEYE ZARAR

Yeni özellik sayesinde kullanıcılar, bir konu hakkında bilgi almak için haber sitelerine girmeden Google'ın oluşturduğu yapay zeka özetleri üzerinden bilgi edinebiliyor. Bu durum, içerik üreticilerinin trafik ve reklam gelirlerinde büyük düşüşlere yol açıyor.

WİKİPEDİA DÜŞÜŞTE, CHATGPT YÜKSELİŞTE

Yapay zeka sistemlerinin yükselişi sadece haber sitelerini değil, bilgi tabanlı siteleri de etkiliyor. Örneğin Wikipedia'nın Mart 2022'deki 165 milyonluk günlük ziyaretçi sayısı, Mart 2025'te 128 milyona kadar düştü. Bu, yaklaşık %23'lük bir kayba işaret ediyor. Aynı dönemde, ChatGPT kullanım oranı ise %212 arttı.

SİTE TRAFİĞİ %30'A VARAN ORANDA AZALDI

BrightEdge verilerine göre, "AI Overviews" özelliği kullanıcı alışkanlıklarını değiştirirken, haber ve bilgi sitelerine doğrudan tıklama oranlarında %30'lara varan düşüş yaşandı.

ÖZET OKUNUYOR, BAĞLANTILARA TIKLANMIYOR

Pew Araştırma Merkezi'nin yayımladığı rapor, yapay zeka özetlerinin yer aldığı Google aramalarında, kullanıcıların kaynak bağlantılara tıklama olasılığının belirgin şekilde azaldığını ortaya koydu. BenzerWeb verilerine göre, Mayıs 2024 itibarıyla tek bir bağlantıya bile tıklamayan kullanıcı oranı %56'dan %69'a yükseldi.

GELİR KAYIPLARI VE GÖRÜNÜRLÜK SORUNU

Yapay zeka tarafından oluşturulan özetler, reklam gelirine dayalı yayıncılık modeli için ciddi tehdit oluşturuyor. Ziyaretçi trafiği düşen haber siteleri, hem reklam gelirinden oluyor hem de marka görünürlüğünü kaybediyor. Ayrıca, abonelik modeliyle çalışan yayıncıların da abone kazanım oranları ciddi oranda düşmüş durumda.

İÇERİK YATIRIMLARI GOOGLE'A AKIYOR

Yayıncılar uzun yıllardır SEO uyumlu içerik üretmek için ciddi yatırımlar yapıyordu. Ancak "AI Overviews" özelliği bu içerikleri analiz edip özetleyerek kendi arayüzünde sunduğu için, bu yatırımlar artık doğrudan sitelere değil, Google'ın sistemine fayda sağlıyor.

GOOGLE KAYNAK GÖSTERİYOR, ANCAK TELİF ÖDEMİYOR

Google zaman zaman özetlerde kaynak belirtse de, içerik üreticilerine telif ödemiyor. Bu durum, telif hakları, kaynak gösterimi, ve gelir paylaşımı gibi konularda yasal düzenleme ihtiyacını artırıyor.

AVRUPA'DAN GOOGLE'A ŞİKAYET, TÜRKİYE TAKİPTE

Avrupa Yayıncılar Birliği, Google’ın yapay zeka özetlerini üst sıralarda sunmasının rekabeti bozduğunu belirterek Avrupa Komisyonu'na antitröst şikayetinde bulundu. Türkiye'de henüz resmi bir adım atılmamış olsa da, uzmanlar Rekabet Kurumu ve BTK'nın konuya müdahil olabileceğini belirtiyor.

YAYINCILAR DÜZENLEME VE TELİF TALEP EDİYOR

Yayıncı kuruluşlar, içeriklerinin özetlense bile kaynak gösterilmesini, kullanıcıların doğrudan içerik sağlayıcı sitelere yönlendirilmesini ve telif hakları kapsamında maddi karşılık talep ediyor. Avustralya bu konuda adım atan ilk ülkelerden biri olmuş, Google ve Meta'ya haber içerikleri karşılığında yayıncılara ödeme yapma zorunluluğu getirmişti. Avrupa'da da benzer düzenlemeler gündeme gelmiş durumda.

GOOGLE'DAN SAVUNMA

Konuya ilişkin açıklama yapan bir Google sözcüsü, "AI Overviews" özelliğinin kullanıcıların daha fazla soru sormasını sağladığını, bunun da içerik üreticilerinin daha çok keşfedilmesine katkı sunduğunu ifade etti. Sözcü ayrıca, Google'ın her gün milyarlarca tıklamayı web sitelerine yönlendirdiğini savundu.