BM’den kritik uyarı: İnsan gelişimi durdu, çözüm yapay zekada olabilir!

Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı’nın (UNDP) yayımladığı 2025 İnsani Gelişme Raporu, insanlığın son yıllarda büyük krizleri atlatmasına rağmen kalkınma alanında ciddi bir durgunluk yaşandığını gözler önüne serdi. COVID-19 sonrası dönemde bile ilerlemenin beklenenden çok daha zayıf kaldığı vurgulanırken, gelir, sağlık ve eğitim alanlarında eşitliğin giderek azaldığı belirtildi.

UNDP Yöneticisi Achim Steiner, “Yavaşlama, sürdürülebilir kalkınma hedefleri için ciddi bir tehdit” derken, yapay zekanın doğru yönlendirilmesiyle bu çıkmazın aşılabileceğini söyledi. Steiner, “2024'teki yavaşlık yeni normal haline gelirse, 2030 hedefleri on yıllarca ötelenebilir” diyerek riskin boyutuna dikkat çekti.

YAPAY ZEKAYA YÜKSEK GÜVEN

Raporda yer alan küresel anket verilerine göre, katılımcıların yüzde 60’ı yapay zekanın istihdamda olumlu etki yaratmasını bekliyor. Hatta bu teknolojinin henüz var olmayan yeni iş kolları açacağına inananların oranı oldukça yüksek. Katılımcıların yalnızca yüzde 13’ü iş kaybı konusunda endişeli.

UNDP, yapay zekanın insanın yerini almak için değil, becerilerini artırmak için kullanılması gerektiğini savunuyor. Yapay zekanın sorunları insan bakışıyla şekillendiremediği, algoritmaların çözüm üretme kapasitesinin insanlar tarafından tanımlanan verilerle sınırlı olduğu belirtiliyor.

ERİŞİMDE ADALET ŞART

Raporda ayrıca, yapay zekanın toplumun her kesimine fayda sağlaması için internet ve elektrik gibi temel altyapı sorunlarının çözülmesi gerektiği vurgulandı. Özellikle düşük gelirli ülkelerde bu teknolojinin demokratikleşmesi, kalkınma uçurumunu daraltabilir.

UNDP İnsani Gelişme Raporu Ofisi Direktörü Pedro Conceiçao, “Bugün alacağımız kararlar, teknolojik dönüşümün insani mirasını belirleyecek. Yapay zekayı insanlık için köprüye dönüştürmek bizim elimizde,” dedi. Raporda 21 ülkeden 21 binden fazla kişiyle yapılan anket sonuçlarına yer verildi. Bu çalışma, dünya nüfusunun yüzde 63’ünü temsil ediyor.