TÜİK'ten doğurganlık hızı uyarısı!

2024 yılında Türkiye genelinde toplam 937 bin 559 bebek doğdu. Bebeklerin yüzde 51,4’ü erkek, yüzde 48,6’sı ise kız olarak kayıtlara geçti. Ancak doğan bebek sayısındaki düşüş ve doğurganlık oranlarındaki gerileme dikkat çekici boyutta.

DOĞURGANLIK HIZI 2,10’UN ÇOK ALTINDA

Toplam doğurganlık hızı 2024’te 1,48 çocuk olarak hesaplandı. Bu oran, bir toplumun nüfusunu yenileyebilmesi için gerekli eşik olan 2,10’un oldukça altında kaldı. 2001 yılında 2,38 olan doğurganlık hızı, 23 yılda yaklaşık yüzde 38 oranında gerilemiş oldu.

71 İL NÜFUSUNU YENİLEYEMİYOR

Verilere göre Türkiye genelinde sadece Şanlıurfa nüfus yenilenme düzeyi olan 2,10’un üzerinde kaldı. Şanlıurfa’daki doğurganlık hızı 3,28 ile zirvede yer alırken, onu Şırnak (2,62) ve Mardin (2,32) takip etti. Öte yandan Bartın ve Eskişehir gibi illerde doğurganlık hızı 1,12’ye kadar düştü.

AB ORTALAMASININ ÜZERİNDE, ANCAK YÖN AŞAĞI

Doğurganlık hızı açısından Türkiye, Avrupa Birliği ülkeleri arasında 1,48’lik oranla dokuzuncu sırada yer aldı. AB’nin 2023 yılı doğurganlık ortalaması 1,38 olarak açıklanmıştı. Ancak Türkiye’nin uzun süredir düşüş eğiliminde olması, geleceğe dair riskleri artırıyor.

KADININ EĞİTİMİ DOĞURGANLIĞI ETKİLİYOR

TÜİK verilerine göre eğitim seviyesi doğurganlık üzerinde önemli bir faktör. Okuma yazma bilmeyen veya okul bitirmemiş kadınlarda doğurganlık hızı 2,65 olarak hesaplanırken, yükseköğretim mezunlarında bu oran 1,22’ye kadar düşüyor. Bu durum, eğitim düzeyinin artışıyla birlikte çocuk sayısının da azaldığını gösteriyor.

KENTLEŞME DÜZEYİ DE BELİRLEYİCİ ROL OYNUYOR

Doğurganlık oranları yaşanılan bölgeye göre de değişiyor. Yoğun kentlerde doğurganlık hızı 1,39 iken, orta yoğunlukta kentlerde 1,58, kırsal bölgelerde ise 1,83 olarak ölçüldü. Bu veriler, kırsalda yaşayan kadınların daha fazla çocuk sahibi olma eğiliminde olduğunu ortaya koyuyor.

KABA DOĞUM HIZI 23 YILDA YARIYA DÜŞTÜ

Türkiye'de kaba doğum hızı da ciddi oranda geriledi. 2001’de binde 20,3 olan oran, 2024’te binde 11 seviyesine indi. Bu, bin kişilik nüfusa düşen doğum sayısının neredeyse yarıya düştüğü anlamına geliyor.

DOĞUM YAŞI YUKARI ÇEKİLDİ

Doğurganlık artık daha ileri yaşlara kayıyor. 2001 yılında en yüksek doğurganlık oranı 20-24 yaş grubunda görülürken, bu oran 2024’te 25-29 yaş grubuna kaydı. Erken yaşta doğumlar da azaldı. 15-19 yaş grubundaki doğurganlık hızı binde 49’dan binde 10’a düştü.