CHP Kurultayında kritik dönemeç: “Mutlak butlan” kararı ne anlama geliyor?

Cumhuriyet Halk Partisi’nin (CHP) 4-5 Kasım 2023 tarihlerinde düzenlediği 38. Olağan Kurultay’ı, yargıya taşınan süreçlerle birlikte yeniden Türkiye gündeminde. Kurultayın iptali talebiyle açılan davada, "mutlak butlan" kavramı tartışmaların merkezine oturdu. Ankara 42. Asliye Hukuk Mahkemesi, daha önce 26 Mayıs’ta görülen davanın bir sonraki duruşma tarihini 30 Haziran olarak belirlemişti.

Kurultayda genel başkanlık yarışını Özgür Özel kazanmış, sonrasında eski Hatay Büyükşehir Belediye Başkanı Lütfü Savaş ve bazı delegeler iptal talebiyle mahkemeye başvurmuştu.

"MUTLAK BUTLAN" NEDİR? HUKUKEN NE ANLAMA GELİYOR?

Türk hukuk sisteminde nadiren gündeme gelen “mutlak butlan”, bir işlemin baştan itibaren geçersiz sayılması anlamına geliyor. TDK’ya göre Arapça kökenli bu terim, “geçersizlik” olarak tanımlanırken; hukukta ise “kesin hükümsüzlük” olarak karşılık buluyor.

Prof. Dr. Umut Yeniocak konuyu şöyle açıklıyor:

“Hukuki işlem, bir sonuca ulaşmak amacıyla ortaya konulan irade beyanıdır. Bu işlemde geçerlilik koşullarının eksik olması halinde işlem geçersiz sayılır. Örneğin noter huzurunda yapılması gereken bir sözleşme, yalnızca taraflar arasında yapılmışsa geçerlilik taşımaz.”

Bu durumda hukuki işlem hiç yapılmamış gibi kabul edilir ve hiçbir sonuç doğurmaz.

MUTLAK BUTLAN KARARI ÇIKARSA NE OLUR?

Eğer mahkeme kurultayın iptali yönünde “mutlak butlan” kararı verirse, bu kararın etkileri yalnızca CHP’yi değil, genel siyasi dengeyi de sarsabilir. Ancak bu karar hemen yürürlüğe girmez. Öncelikle istinaf ve temyiz süreci tamamlanmalı, yani kararın kesinleşmesi gerekir.

Hukukçulara göre kesinleşene kadar mevcut CHP yönetimi görevde kalmaya devam eder. Ancak mahkeme, karar kesinleşene kadar geçici olarak kayyum atanmasına da hükmedebilir. Bu durumda, parti yönetimini geçici olarak kayyumlar üstlenir.

KİM KAYYUM OLABİLİR?

CHP davası üzerinden yürütülen senaryolarda kayyum atanması ihtimali ciddi biçimde tartışılıyor. Hukukçular, atanacak kişilerin CHP üyesi olması gerektiğini ve bu kayyumların belediyelere atanan kayyumlar gibi düşünülmemesi gerektiğini belirtiyor.

Avukat Pınar Hacıbektaşoğlu, mahkemenin Kemal Kılıçdaroğlu, Murat Karayalçın ya da Hikmet Çetin gibi isimleri kayyum olarak belirleyebileceğini ifade ediyor.

Ancak Avukat Ömer Faruk Eminağaoğlu bu görüşe karşı çıkarak, hem eski hem de yeni yönetimdekilerin kayyum olamayacağını, çünkü bu kişilerin karar kesinleşmeden göreve gelmelerinin hukuken mümkün olmadığını savunuyor.

SİYASİ ETKİLERİ NELER OLABİLİR?

Kurultayda alınan kararların geçersiz sayılması, hem CHP’nin mevcut yönetimini hem de yapılan seçimleri tartışmalı hale getirebilir. Özellikle Özgür Özel’in genel başkanlığı ve sonrasında yapılan görevlendirmeler hukuki tartışmaya açık hale gelebilir. Ayrıca parti içi meşruiyet zemininde ciddi sarsılmalar yaşanabilir.

Öte yandan, davanın sonucunun Yargıtay kararına kadar uzaması, sürecin aylara yayılabileceğini gösteriyor. Bu süreçte olası bir olağan kurultay düzenlenmesi halinde davanın fiilen anlamını yitirebileceği de hukukçular tarafından ifade ediliyor.

CEZA DAVASI BOYUTU DA VAR

Kurultayla ilgili yalnızca hukuk davası değil, aynı zamanda bir ceza soruşturması da yürütülüyor. Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı, kurultayda usulsüzlük yapıldığı gerekçesiyle soruşturma başlattı. 3 Haziran’da kabul edilen iddianamede, Ekrem İmamoğlu da dahil olmak üzere 12 kişi hakkında "oylamaya hile karıştırma" suçlamasıyla bir yıldan üç yıla kadar hapis cezası talep ediliyor.

İddianamede Kemal Kılıçdaroğlu mağdur, Lütfü Savaş ise müşteki olarak yer alıyor. Kılıçdaroğlu, ifade vermeye gitmeyeceğini açıklayarak, “Partimi adliyede tartıştırmam” ifadelerini kullanmıştı.

YENİ BİR DÖNEME GİRİLİR Mİ?

CHP’nin geleceğini belirleyebilecek bu kritik dava, yalnızca bir siyasi partinin iç meselesi olmaktan çıkıp Türkiye siyaseti için önemli bir sınav haline geldi. 30 Haziran’daki duruşmada net bir karar çıkıp çıkmayacağı bilinmezken, sürecin ertelenme ihtimali de masada.

Mahkemeden çıkacak olası bir mutlak butlan kararı, hem yargı süreçlerini hem de siyasi süreci yeniden şekillendirebilir.