Aracı olanlar dikkat: Çakar cezasına Anayasa Mahkemesi’nden iptal kararı

Araçlarda mevzuata aykırı ışıklı ve sesli uyarı sistemlerinin (kamuoyunda “çakar” olarak bilinen cihazlar) kullanımıyla ilgili ceza uygulamalarında önemli bir değişiklik gündeme geldi. Anayasa Mahkemesi (AYM), kural ihlalinden haberi olmayan araç sahiplerine ceza kesilmesini öngören düzenlemeyi Anayasa’ya aykırı bularak iptal etti.

Resmi Gazete’de yayımlanan karara göre, Tokat 2. Sulh Ceza Hakimliği’nin başvurusu üzerine incelenen Karayolları Trafik Kanunu’nun 26’ncı maddesindeki bazı hükümler, “suçun şahsiliği” ilkesi kapsamında değerlendirildi. AYM, kural ihlalini bizzat gerçekleştirmeyen araç sahiplerine idari para cezası uygulanmasının hukuki dayanağının yeterince açık olmadığını tespit etti.

SÜRÜCÜYE CEZA, HABERSİZ ARAÇ SAHİBİNE MUAFİYET

Yüksek Mahkeme, aracı kullanırken mevzuata aykırı çakar, ışık veya sesli uyarı cihazı kullanan sürücülere ceza uygulanmasının mümkün olduğunu, ancak ihlalden bilgisi ve dahli bulunmayan araç sahiplerinin cezalandırılamayacağını hükme bağladı. Kararda, cezai sorumluluğun kişisel olması gerektiği belirtti.

GEREKÇE: İLLİYET BAĞI AÇIK DEĞİL

AYM kararında, bir kişiye ceza verilebilmesi için hukuka aykırı fiilin o kişi tarafından işlendiğinin kanıtlanması gerektiğine dikkat çekildi. İncelenen düzenlemede ise araç sahibi olmanın hangi somut eylemle suç oluşturduğunun açıkça belirtilmediği, araç sahipliği ile ihlal arasında kurulan illiyet bağının net olmadığı ifade edildi. Bu nedenle kuralın Anayasa’nın 2’nci ve 38’inci maddelerine aykırı olduğu sonucuna varıldı.

MEVCUT CEZALAR NE KADAR?

İptali istenen düzenleme kapsamında, mevzuatta izin verilmeyen ışıklı ve sesli uyarı cihazlarını kullanan sürücülere yüksek tutarlı idari para cezaları uygulanıyor, sürücü belgeleri geri alınıyor ve araçlar trafikten men ediliyordu. Ayrıca sürücü ile araç sahibinin farklı kişiler olması halinde, araç sahibine de aynı miktarda ceza kesilmesi öngörülüyordu.