2025 Nobel Kimya Ödülü'nün kazananları belli oldu

İsveç Kraliyet Bilimler Akademisi’nde düzenlenen basın toplantısında 2025 Nobel Kimya Ödülü’nün kazananları açıklandı. Japon bilim insanı Susumu Kitagawa, Avustralyalı Richard Robson ve ABD’li Omar M. Yaghi, “metal-organik çerçevelerin geliştirilmesi” konusundaki çalışmalarıyla ödüle layık görüldü.

Kazanan araştırmacılar, moleküllerin girip çıkabildiği geniş boşluklar içeren yeni bir metal-organik yapı geliştirdi. Bu yapılar, çöl havasından su toplama, sudaki kirleticileri temizleme, karbondioksiti yakalama ve hidrojen depolama gibi alanlarda önemli uygulamalara sahip.

Geçtiğimiz yıl, 2024 Nobel Kimya Ödülü, “bilgi-işlemsel protein tasarımı” ve “protein yapı tahmini” alanlarındaki çalışmalarıyla David Baker, Demis Hassabis ve John Jumper’a verilmişti.

ÖDÜL SAHİPLERİNİN ÖZGEÇMİŞİ

Susumu Kitagawa: 1951’de Kyoto, Japonya’da doğan Kitagawa, Kyoto Üniversitesi’nde hidrokarbon kimyası alanında doktora yaptı. 1979’da Kindai Üniversitesi’nde yardımcı doçent olarak göreve başlayan Kitagawa, 1998’den itibaren Kyoto Üniversitesi’nde profesörlük yaptı ve 2007’de Entegre Hücre-Malzeme Bilimleri Enstitüsü’nün kurucu üyelerinden biri oldu.

Richard Robson: 1937 doğumlu Robson, İngiltere’de Oxford Üniversitesi’nden mezun oldu ve ABD’de Caltech ile Stanford’da doktora sonrası araştırmalar yaptı. Avustralya’daki Melbourne Üniversitesi’nde uzun yıllar öğretim üyeliği yaptı.

Omar M. Yaghi: 1965’te Ürdün’ün Amman şehrinde doğan Yaghi, Illinois Üniversitesi Urbana-Champaign’den kimya alanında doktora aldı. Halen ABD’de California Üniversitesi’nde profesör olarak görev yapıyor ve Berkeley Küresel Bilim Enstitüsü’nün kurucu direktörlüğünü yürütüyor.

NOBEL ÖDÜLLERİ HAKKINDA

Alfred Nobel’in vasiyetiyle kurulan Nobel Vakfı, 1900’den bu yana insanlığa katkıda bulunan bilim insanları, yazarlar ve kurumları ödüllendiriyor. Fizik, kimya, tıp, edebiyat ve barış dallarında verilen ödüller, her yıl 10 Aralık’ta törenle sahiplerine teslim ediliyor. Ekonomi dalındaki ödül ise 1968’de İsveç Merkez Bankası tarafından başlatıldı. Ödül törenleri, tarihi boyunca savaşlar ve salgınlar nedeniyle bazı yıllarda yapılamadı.