TCMB’den sıkılaşma analizi: Temerrüt yok, varlık satışı sınırlı

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), parasal sıkılaşma sürecinin reel sektör üzerindeki etkilerine ilişkin yaptığı analizde, firmaların temerrüde düşmeden süreci yönettiğini ve varlık satışına yönelme eğilimi göstermediğini ortaya koydu. “Parasal Sıkılaşma, Temerrüt Riski ve Firmaların Konut Satışı” başlıklı değerlendirme, özellikle konut piyasasındaki hareketlilik üzerinden dikkat çekici bulgulara işaret ediyor.

GÜÇLÜ MALİ YAPI, TEMERRÜT RİSKİNİ SINIRLADI

TCMB’nin çalışmasına göre, firmalar sıkılaşma sürecine tarihi ortalamanın altında bir borçluluk oranıyla girdi. 2023 yılı sonu itibarıyla mali borçların aktiflere oranı düşük seviyelerdeydi. Aynı zamanda şirketlerin döviz açıkları azalmış, karlılıkları ise görece artmıştı. Bu güçlü finansal yapı sayesinde, parasal sıkılaşmanın getirdiği finansman zorluklarına rağmen, firmalar borçlarını çevirmekte ciddi bir problem yaşamadı. Karşılıksız çek oranı ve takipteki kredilerde yalnızca sınırlı artışlar gözlemlendi.

VARLIK SATIŞINA YÖNELİM SINIRLI KALDI

Analizin öne çıkan bir diğer noktası ise firmaların nakit ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla taşınmaz varlıklarını satma eğilimi gösterip göstermediği oldu. Özellikle konut satışları üzerinden yapılan değerlendirmede, şirketlerin temerrüde düşmemek adına varlık satışına yöneldiğine dair belirgin bir kanıt görülmedi. 2025 Nisan verilerine göre tüzel kişilerin konut satışlarındaki payı %15,6 seviyesine gerileyerek, 2019’daki %24,3’lük zirveden oldukça uzaklaştı. Bu veri, firmaların nakit ihtiyacını konut satışlarıyla değil, kendi mali tamponlarıyla yönetebildiğini gösteriyor.

SONUÇ: FİRMALAR SÜRECİ MALİ TAMPONLARLA YÖNETTİ

TCMB uzmanları, bu görünümün temel nedenlerinden birinin firmaların sıkılaşma öncesinde oluşturdukları sağlam bilanço yapısı olduğuna dikkat çekiyor. Parasal koşulların sıkılaştığı bu dönemde bile firmaların temerrütten uzak kalabilmesi ve varlık satışına yönelmemesi, özel sektörün finansal dayanıklılığını ortaya koyuyor. Merkez Bankası’nın ifadesiyle: “Veriler, firmaların temerrüde düşmemek için varlık satışına yönelimlerinde belirgin bir artış olmadığını gösteriyor.”