Emeklilikte yeni dönem yolda: Prim günü arttıkça maaş da artacak

Hükümet, Orta Vadeli Program (OVP) kapsamında emeklilik sisteminde köklü değişiklikler yapmaya hazırlanıyor. Yeni düzenleme, çalışanları daha uzun süre sistemde kalmaya teşvik ederken, prim günü sayısı fazla olanların emekli maaşlarının da daha yüksek olmasını hedefliyor.

EMEKLİLİK SİSTEMİ GÖZDEN GEÇİRİLİYOR

Türkiye’de emekli sayısı 16 milyonu aşarken, aktif çalışan sayısı ile emekli sayısı arasındaki dengesizlik dikkat çekiyor. Şu an 1.8 çalışana bir emekli düşerken, ideal oranın 4 çalışana 1 emekli olması gerektiği vurgulanıyor. Bu dengesizlik sosyal güvenlik sisteminin sürdürülebilirliğini zorluyor.

Yeni sistemle birlikte sadece prime esas kazançlar değil, toplam prim günü sayısı da emekli maaşlarının hesaplanmasında belirleyici olacak.

MEVCUT MAAŞ HESAPLAMASI NASIL YAPILIYOR?

Şu an uygulanan emekli maaşı sisteminde üç ayrı dönem bulunuyor: 1999 öncesi, 2000-2008 arası ve 2008 sonrası. Her dönem için farklı Aylık Bağlama Oranı (ABO) kullanılıyor. Bu da uzun süreli çalışanların avantajlı hale gelmesine yol açıyor.

Emekli aylığı hesaplamasında ise şu kriterler dikkate alınıyor:

Prime esas kazanç (brüt maaş)

Aylık bağlama oranları

Güncelleme katsayısı

Enflasyon ve büyüme verileri

Daha Fazla Prim, Daha Fazla Maaş

Yeni sistemde yüksek maaş için yalnızca yüksek ücretle çalışmak yeterli olmayacak. Prim ödeme gün sayısı da maaşı doğrudan etkileyecek. Bu durum, özellikle uzun süre sigortalı çalışanlar için daha avantajlı bir yapı sunacak.

GÜNCELLEME KATSAYISI SABİTLENEBİLİR

Emekli maaşları üzerinde etkili olan güncelleme katsayısının yıllara göre farklılık göstermesi, emekliler arasında adaletsizlik yaratıyor. Bu nedenle katsayının sabitlenmesi gündemde. Böylece yıllar arasındaki maaş farklılıklarının önüne geçilmesi planlanıyor.

KARMA SİSTEM SONA EREBİLİR

Uzmanlara göre üçlü emekli maaşı sistemi sadeleştirilmeli. Tek bir bağlama oranı ve güncelleme katsayısıyla daha adil bir maaş hesabı yapılması öneriliyor. Ayrıca altı ayda bir yapılan zamlar yerine, aylık enflasyon oranlarına dayalı artışlarla refah payı tartışmalarının önüne geçilmesi hedefleniyor.

TABAN MAAŞ UYGULAMASI NE OLACAK?

Taban maaş uygulaması, düşük gelirli emekliler için büyük bir avantaj sunuyor. Bu uygulama sayesinde 8-9 bin TL maaş alan birçok emekli, devlet katkısıyla 14 bin 469 TL’ye kadar aylık alabiliyor. Ancak, taban maaşa yakın maaş alan emekliler açısından sistemde bazı sorunlar yaşanabiliyor.