Dev fabrikanın patronu 'yırtık çorapla' iflas etti! Türkiye'nin gururuydu, "eşek gibi çalışırım" diyerek iş aradı
Bir zamanlar Türkiye'nin ihracat devleri arasında yer alan Denizli merkezli DEBA, binlerce kişiye istihdam sağladı, Anadolu sanayisinin gururu oldu. Ancak şirketin kurucusu Esat Sivri'nin yırtık çoraplarıyla kameralar karşısına geçip sarf ettiği "Biz Anadolu kaplanı değiliz, eşeğiz" sözleri, bir devin çöküşünün sembolü haline geldi.
BİR TERZİ DÜKKANINDA BAŞLAYAN YOLCULUK
1933 yılında Denizli'nin Kaplanlar Mahallesi'nde dünyaya gelen Esat Sivri, iş hayatına çocuk yaşta babasının terzi dükkânında çıraklık yaparak başladı. Babası Kazım Sivri'nin tekstil alanına yönelmesiyle, Esat henüz 16 yaşında tam zamanlı çalışmaya başladı. Genç yaşta ticareti öğrenen Sivri, tekstil sektörüne dair büyük hayaller kuruyordu.
DEBA'NIN DOĞUŞU: 100 KÜÇÜK İŞLETMENİN GÜCÜ BİRLEŞTİ
1972 yılında tekstil sektörünün potansiyelini gören Esat Sivri, çevresindeki 100 küçük işletme sahibini bir araya getirerek Denizli Basma ve Boya Sanayi A.Ş.'yi (DEBA) kurdu. Üretim için tüm makineleri yurt dışından getiren Sivri, Denizli'yi geleneksel dokumacılıktan modern üretime taşıdı.
İŞÇİYE DEĞER VEREN BİR PATRON
Esat Sivri’nin yönetim anlayışında en dikkat çeken unsur, işçisine duyduğu saygıydı. 1200'den fazla çalışanını bir gecede sendikalı yaptı. Onlara sadece maaş değil, onur da verdi. Lüks içinde yaşamayı reddederek "Eşekten yeni indik, ne arabası?" diyen babasının izinden giden Sivri, üretim odaklı bir yaşam tarzını benimsedi.
DÜNYA MARKALARINA ÜRETİM: DEBA ALTIN ÇAĞINI YAŞADI
Kısa sürede büyüyen DEBA, Hugo Boss, Levi's gibi dünya devlerine üretim yaptı. Aynı zamanda Unicart, Laodikia ve The Pantalone gibi kendi markalarıyla da dünya pazarında yer aldı. Sivri, bir röportajında işine olan bağlılığını "İşimle metres hayatı yaşıyorum" sözleriyle dile getirdi.
2001 KRİZİ: "ANADOLU KAPLANI DEĞİL, EŞEĞİZ"
2001 ekonomik krizi, dövizle büyüme yatırımı yapan DEBA'yı ağır şekilde etkiledi. Borçlar ödenemez hale geldi, üretim yavaşladı. Sivri, bir televizyon programında yırtık çoraplarını göstererek, "Biz Anadolu kaplanları değil, eşekleriyiz" diyerek yaşadığı hayal kırıklığını dile getirdi.
DEBA'NIN SONU: FABRİKA KAPANDI, BORÇLAR KALDI
2009 yılında üretimini tamamen durduran DEBA, bankaya devredildi. Ancak Esat Sivri, her sabah fabrikasına gitmeye devam etti. "Gelmezsem saklanmış olurum" diyerek hala üretim umudu taşıyordu. Emekli maaşının bir kısmına haciz gelen Sivri, "İş arıyorum. Bana uygun bir iş varsa eşek gibi çalışırım" diyerek zor durumunu gizlemedi.
KÜLTÜR VE TARİHE DE KATKI SAĞLADI
Sivri yalnızca sanayiye değil, kültürel mirasa da katkı verdi. Laodikya Antik Kenti kazı çalışmalarını üstlenerek yerli arkeologlara destek verdi. Sabah ilk iş olarak kazı alanına gidiyor, arkeologlarla birlikte çalışmalara katılıyordu.
"KRİZLERİ BEN YARATMADIM"
Yıllar süren zirveden sonra gelen düşüşe rağmen Sivri, yaşadıklarını samimiyetle kabul etti: "Krizleri ben yaratmadım, devalüasyonu ben yapmadım… Ama demek ki beceremedim" diyerek yaşananların sorumluluğunu yüreğinde taşıdı.
SON VEDA: İSYANLA, ÖZLEMLE, KIRGINLIKLA
2019 yılında hayatını kaybeden Esat Sivri'nin cenazesi de DEBA'nın izlerini taşıyordu. Eski işçilerden bazıları, maaşlarını alamadıkları gerekçesiyle cenazede ailesine tepki gösterdi: "Haklarımızı helal etmiyoruz" dediler. Ancak tüm bu kırgınlıklara rağmen Sivri, Türk sanayisinin belleğinde üretime adanmış bir ömrün simgesi olarak kaldı.
Türkçe karakter kullanılmayan ve büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır.