Yüksek Mahkeme Trump’ı destekledi: Tek yargıç, bir ülkeyi durduramayacak

ABD Yüksek Mahkemesi'nden çıkan karar, sadece hukuki değil, siyasi zeminde de sarsıcı oldu. Artık tek bir federal yargıç, Başkan’ın politikalarını ülke çapında durduramayacak. Bu, Donald Trump için dev bir zafer anlamına geliyor.

6’ya karşı 3 oyla alınan karar, ideolojik çizgiler doğrultusunda bölünen yargıçlar arasında muhafazakâr çoğunluğun etkisini bir kez daha gösterdi. Yargıç Amy Coney Barrett tarafından kaleme alınan kararda, federal yargıçların tüm ülkeyi kapsayan yürütmeyi durdurma kararları vermesinin yetki aşımı olduğuna işaret edildi.

TRUMP’IN DOĞUMLA VATANDAŞLIK KARARI GEÇİCİ OLARAK UYGULANABİLECEK

Mahkeme, Trump’ın Ocak ayında imzaladığı ve ABD’de doğan herkesin vatandaşlık kazanma hakkını sona erdirmeyi amaçlayan kararname hakkında anayasaya uygunluk değerlendirmesi yapmadı. Ancak karar, bu uygulamanın dava açmayan 28 eyalette yürürlüğe girmesine kapı araladı. Bu durum, eyaletler arasında vatandaşlık kurallarında yasal parçalanmalara neden olabilir.

MAHKEME KARARI 30 GÜN SONRA YÜRÜRLÜĞE GİRECEK

Yüksek Mahkeme’nin kararı 30 gün içinde yürürlüğe girecek. Bu süre, davacıların sınıf davası (class-action) yoluna başvurması için fırsat tanıyor. Nitekim Maryland ve New Hampshire’da şimdiden bu yönde davalar açıldı. Uzmanlar, benzer başvuruların hızla artacağını öngörüyor.

MUHALEFETTEN ‘OTOKRATİK YÖNETİM’ UYARISI

Senato Azınlık Lideri Demokrat Chuck Schumer, mahkeme kararının “otoriterliğe atılmış korkunç bir adım” olduğunu söyledi. Schumer, Cumhuriyetçilere çağrı yaparak Başkanlık makamının kontrolsüz güç kazanmasına karşı çıkmalarını istedi.

14. MADDE VE TARİHSEL BAĞLAM

ABD Anayasası'nın 14. Maddesi, köleliğin kaldırılmasından sonra doğan herkesin vatandaşlık hakkını güvence altına almak amacıyla kabul edilmişti. Bu maddenin ilk cümlesi, “ABD’de doğan veya vatandaşlığa kabul edilen herkes, vatandaşlık hakkına sahiptir” ifadesini içeriyor. 1898’de görülen Wong Kim Ark davasında bu ilke Yüksek Mahkeme tarafından teyit edilmişti.

KARARNAMEYE MAHKEME ENGELLERİ GELMİŞTİ

Trump, göreve başladığı gün imzaladığı bu kararnameyle doğumla vatandaşlığı hedef aldı. Ancak Demokrat eyalet yönetimleri ve göçmen hakları savunucuları hemen yargıya başvurdu. Seattle’daki bir federal yargıç, uygulamayı “açıkça anayasaya aykırı” bularak yürütmeyi durdurdu. Maryland ve Massachusetts’teki federal yargıçlar da benzer kararlar aldı ve kararı ülke genelinde askıya aldı.

YARGIÇ BARRETT: “ULUSAL ENGELLEME YARGI YETKİSİNİ AŞIYOR”

Yargıç Barrett, ülke genelinde geçerli engelleme kararlarının geçmişte neredeyse hiç kullanılmadığını ve federal yargıçların yalnızca davadaki taraflar için hüküm vermesi gerektiğini belirtti. Yürütmenin yetkisini aşması, yargının da sınırlarını aşmasını meşrulaştıramaz dedi.

Yüksek Mahkeme’nin liberal yargıçlarından Sonia Sotomayor ve Ketanji Brown Jackson karara sert muhalefet etti. Jackson, bu kararın Başkan’ın “dava açılmamış herkese karşı anayasayı ihlal etmesine” olanak tanıdığını söyledi. “Hukukun üstünlüğüne yönelik varoluşsal bir tehdit,” ifadesini kullanan Jackson, alışılmış ifadenin dışına çıkarak “Derin bir hayal kırıklığıyla karşı çıkıyorum” dedi.