Suriye-İsrail masasında sona doğru: Ortak askeri varlıkta anlaşıldı

İsrail’in Suriye’nin güneyindeki kontrolünü ve sınır güvenliğini pekiştirmek amacıyla Şam yönetimi ile ABD gözetiminde yürüttüğü kritik müzakerelerin tamamlanmak üzere olduğu bildirildi. İsrail kaynakları tarafından doğrulanan bilgilere göre, taraflar Suriye'nin güneyindeki bazı stratejik noktalarda üç ülkenin (İsrail, Suriye, ABD) ortak askeri varlığı konusunda anlaştı. Yakın zamanda imzalanması beklenen güvenlik anlaşmasının en dikkat çekici maddelerinden biri ise İsrail'in, Dürzilerin yoğunlukta yaşadığı Süveyda vilayetine kendi topraklarından bir insani koridor açılması yönündeki ısrarlı talebinden vazgeçmesi oldu.

İsrail'de yayın yapan İ24 News TV'nin haberine göre, Suudi Arabistan merkezli El-Arabiya TV'ye konuşan üst düzey bir İsrailli yetkili, müzakerelerin son aşamada olduğunu doğruladı. Yetkili, anlaşmanın Suriye’nin güneyinde, İsrail işgali altındaki Hermon Dağı da dahil olmak üzere stratejik öneme sahip bazı noktalarda İsrail, Suriye ve ABD'nin ortak askeri varlığını öngördüğünü belirtti.

Anlaşmanın en kritik maddelerinden biri ise Süveyda bölgesiyle ilgili oldu. İsrailli yetkili, "İsrail'den Süveyda'ya insani yardım koridoru konusu söz konusu değil" diyerek Tel Aviv'in bu talebinden geri adım attığını açıkladı. Yetkili, "Amerikan planına göre koridor Şam'dan olacak" ifadelerini kullandı. Bu durum, Süveyda'ya yardımların Suriye hükümetinin kontrolünde ulaştırılacağı anlamına geliyor. Yetkili, anlaşmanın genel çerçevesinin, bazı küçük değişikliklerle 1974'teki ateşkes anlaşmasına benzediğini de ekledi.

ŞAM'DAN DÜRZİLERE GÜVENCE, ORTAK KOMİTE KURULACAK

Anlaşma kapsamında Şam yönetiminin de bazı taahhütlerde bulunduğu öğrenildi. İsrailli yetkili, "Suriye hükümeti Amerikalılara Dürzilere zarar vermeme ve Süveyda vilayetine gerekli ihtiyaçları, işleri ve maaşları sağlama sözü verdi" bilgisini paylaştı.

Ayrıca, iki ülke sınırındaki tüm gelişmeleri takip etmek ve olası gerilimleri önlemek amacıyla ortak bir Suriye-ABD-İsrail güvenlik komitesi kurulması konusunda da mutabakata varıldığı doğrulandı. ABD'li aracıların ise İsrail'e, Güney Suriye meselesinin ve Şam ile ilişkilerin normalleşmesinin gelecek yılın başından önce çözülmesi yönünde baskı yaptığı da ifade edildi.

GERİ ADIM ATILAN TALEPLER

Bir süredir Azerbaycan'ın başkenti Bakü ve İngiltere'nin başkenti Londra'da devam eden görüşmelerde İsrail'in başlangıçta çok daha geniş taleplerle masaya oturduğu biliniyordu. Bu talepler arasında; sınırdaki tampon bölgenin daha fazla toprak ilhak edilerek genişletilmesi, ülkenin güneyinde silahsızlandırılmış ve uçuşa yasak bölge oluşturulması, Hermon Dağı zirvesi ve Dera kırsalındaki Tel el-Hara bölgesi üzerindeki hakimiyetinin Şam tarafından resmen tanınması gibi maddeler yer alıyordu.

Ancak varılan son anlaşma, İsrail'in bu maksimalist taleplerinden önemli ölçüde geri adım attığını ve daha çok mevcut durumun konsolide edilmesine odaklandığını gösteriyor. Washington ve Tel Aviv'in son dönemde bu anlaşmayı hızlandırmasının temel amacı, İsrail'in Hermon Dağı ve güney Suriye'deki askeri varlığını Şam yönetimiyle yapılacak bir anlaşmayla güvence altına almak olarak değerlendiriliyor.