Okyanuslar alarm veriyor! Bilim insanlarından ölümcül sıcaklık uyarısı

Bilim insanları, küresel ısınmanın etkisiyle sıcaklıkların ölümcül seviyelere ulaştığını ve okyanusların ısıyı emme kapasitesinin sınırına dayandığını belirtiyor. Aşırı sıcaklar yalnızca sağlığı değil, doğayı ve ekonomiyi de tehdit ediyor.

Dünya genelinde yaşanan seller, kuraklıklar, orman yangınları ve sıcak hava dalgaları gibi aşırı hava olayları, iklim değişikliğiyle doğrudan ilişkilendiriliyor. Bilim insanları, bu olaylar arasında en belirgin ve tehlikeli etki olarak sıcaklıkların olağan dışı seviyelere ulaşmasını gösteriyor. Uzmanlar, fosil yakıtların neden olduğu sera gazı emisyonlarının, dünya genelinde sıcaklıkları kontrol edilemeyen sınırlara taşıyabileceği uyarısında bulunuyor.

MART AYINDA ORTA ASYA 4 DERECE DAHA SICAK

Dünya Hava Olayları Atıf Grubu (World Weather Attribution – WWA) tarafından yapılan açıklamaya göre, 2025 yılı Mart ayında Orta Asya’da gözlemlenen sıcak hava dalgası, mevsim normallerinin 4 derece üzerinde gerçekleşti. Bu olağanüstü sıcaklık farkı, küresel iklim sisteminde meydana gelen değişimin boyutlarını ortaya koyuyor.

OKYANUSLARIN ISI EMME GÜCÜ SONA YAKLAŞTI

Reuters'ta yer alan habere göre; bilim insanları, atmosfere salınan fazla enerjinin bugüne kadar büyük ölçüde okyanuslar tarafından emildiğini belirtiyor. Toplam enerjinin yaklaşık %90’ı okyanuslar tarafından soğurulmuş durumda. Bu durum kara üzerindeki sıcaklık artışlarını geçici olarak yavaşlatmış olsa da, okyanus yüzey sıcaklıklarının tarihin en yüksek seviyelerine ulaşması, bilim insanlarında derin endişelere yol açıyor.

Okyanusların ısıyı emme kapasitesinin sınıra yaklaşması, artık fazla enerjinin doğrudan atmosferde kalmasına neden oluyor. Bu da kara sıcaklıklarının daha da hızlı artması anlamına geliyor.

AŞIRI SICAKLIKLAR HAYATİ TEHLİKE YARATIYOR

Sıcak hava dalgaları yalnızca rahatsızlık vermekle kalmıyor, ölümcül sonuçlara da yol açabiliyor. NASA verilerine göre, aşırı sıcaklığa bağlı stres seviyesi son 40 yılda iki katına çıktı. Özellikle nemli bölgelerde “yaş termometre sıcaklığı” 35 dereceyi aştığında insan vücudu ısıyı dışarı atmakta zorlanıyor. Bu tür koşullarda klima, vantilatör gibi soğutma araçlarına erişim yoksa ölüm riski ciddi biçimde artıyor.

AVRUPA’DA BİNLERCE KİŞİ HAYATINI KAYBETTİ

İngiltere’deki Imperial College London ve Londra Hijyen ve Tropikal Tıp Okulu tarafından yapılan araştırmaya göre, 2025 yazında Avrupa’nın 12 kentinde yaşanan sıcak hava dalgası sırasında yaklaşık 2.300 kişi yaşamını yitirdi. Avrupa genelinde ise 2022 yılında sıcaklığa bağlı ölümlerin 61 bini bulduğu bildirildi. Benzer şekilde, 2021 yılında ABD’nin Washington eyaleti ve Kanada’da görülen olağanüstü sıcak hava dalgası yüzlerce insanın ölümüne neden oldu.

EKONOMİK VE EKOLOJİK TEHDİTLER DERİNLEŞİYOR

Aşırı sıcaklıklar sadece sağlık alanında değil, ekonomi ve çevre üzerinde de ciddi etkiler yaratıyor. Özellikle:

Kuraklık
Su sıkıntısı
Orman yangınları
Biyolojik çeşitlilik kaybı

gibi sonuçlar bu tehditlerin başında geliyor. Ayrıca tarım ve inşaat gibi açık havada çalışan kesim için çalışma koşulları giderek daha da zorlaşıyor.

ISI DALGALARINA KARŞI ÖNERİLEN ÖNLEMLER

İklim bilimciler, sıcak hava dalgalarının oluşturduğu risklerin daha iyi anlaşılabilmesi için, bu dalgalara da kasırga ve fırtınalar gibi isim verilmesini öneriyor. Ancak Dünya Meteoroloji Örgütü (WMO), ısı dalgalarının kasırgalar gibi net izlenebilir bir yapıya sahip olmaması nedeniyle bu öneriye mesafeli yaklaşıyor.

Uzmanlara göre, sıcak hava dalgalarına karşı etkili bir mücadele için şu önlemler hayati önem taşıyor:

Düşük karbon salımı yapan soğutma sistemlerinin kullanımı (örneğin güneş ve rüzgar enerjili sistemler),
Çalışma ve okul saatlerinin günün serin saatlerine kaydırılması,
Dış ortamda çalışanlara daha fazla dinlenme molası ve su sağlanması,
Ev, okul ve iş yerlerinin beyaz çatı uygulamaları gibi düşük maliyetli yöntemlerle serinletilmesi.

Bilim insanları, bu önlemlerin uygulanmasının, sıcak hava dalgalarının etkilerini azaltmada artık kaçınılmaz hale geldiğini vurguluyor. İklim değişikliğinin etkilerinin daha da ağırlaşmaması için, küresel düzeyde hızlı ve kararlı adımların atılması gerektiği ifade ediliyor.