Nükleer endişe büyüyor: İsrail’in saldırları bölgesel sağlık krizi tetikleyebilir mi?

Derleyen: SÜEDA İLKER

Birleşmiş Milletler'e bağlı Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (UAEA), cuma günü başlayan saldırıların ardından şimdilik herhangi bir radyasyon sızıntısı tespit edilmediğini açıkladı. Ancak uzmanlar, süregelen saldırıların bu durumu hızla değiştirebileceği uyarısında bulunuyor.

Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) Başkanı Dr. Tedros Adhanom Ghebreyesus da nükleer tesislerin hedef alınmasının hem çevre hem de halk sağlığı üzerinde acil ve uzun vadeli etkiler doğurabileceğine dikkat çekti.

"EN RİSKLİ SENARYO CANLI REAKTÖRE SALDIRI"

İngiltere’de Leicester Üniversitesi'nden Prof. Simon Bennett, savaş sırasında nükleer tesislere yönelik saldırıların “risk derecelerine göre” değiştiğini belirtiyor.
En tehlikeli senaryo, çalışır durumdaki bir reaktörün hedef alınması. Bu durumda yüzlerce kilometreye yayılabilecek radyoaktif maddeler, kanserden organ hasarına kadar geniş yelpazede sağlık riskleri yaratabilir.

RİSKLİ TESİSLER: NATANZ, İSFAHAN, FORDO

İsrail’in son saldırılarında özellikle Natanz, İsfahan ve Fordo gibi nükleer altyapılar hedef alındı. Natanz’daki yer üstü tesisi tamamen yok edildi. Yer altı santrifüj tesislerinde ise ciddi hasar oluştu.

UAEA Başkanı Rafael Grossi, Natanz’da uranyum izotoplarının tesis içinde yayılmış olabileceğini, bunun da özellikle solunması veya yutulması halinde böbrek, akciğer ve kemiklerde hasara yol açabileceğini söyledi.

RADYASYON ŞİMDİLİK DIŞARIYA SIZMADI

Grossi, tesis çevresinde yapılan ölçümlerde radyasyon seviyesinin normal olduğunu belirtti. Bu da şu aşamada çevre ve halk sağlığı açısından dışsal bir risk olmadığını gösteriyor. Ancak tesis içinde çalışan personel için koruyucu ekipmanların mutlak gereklilik taşıdığı da vurgulandı.

İSFAHAN’DA 4 NÜKLEER BİNA HASAR ALDI

İsfahan’da bir nükleer araştırma tesisi ve uranyum dönüştürme merkezini hedef alan saldırılarda da şimdilik radyolojik sızıntı saptanmadı. Ancak hasar gören altyapının potansiyel bir kimyasal ve radyolojik tehdit yaratabileceği ifade ediliyor.

Radyasyonun sadece İran sınırları içinde kalması beklenemez. Rüzgarlarla taşınabilecek partiküller, komşu ülkeler başta olmak üzere Orta Doğu'da geniş bir alanda halk sağlığını tehdit edebilir. Uzmanlara göre kanser vakalarında artış, doğurganlık sorunları, genetik mutasyonlar gibi etkiler uzun yıllara yayılabilir.