Netanyahu 'önemsiz' demişti: Avrupa, kasasıyla Gazze masasına dönebilecek mi?

İki yıldır devam eden iç bölünmeler nedeniyle Gazze'de diplomatik olarak felç olan ve tepkileri "derin endişe" beyanlarının ötesine geçemeyen Avrupa Birliği, şimdi sahneye geri dönmek için harekete geçti.

ABD Başkanı Donald Trump'ın barış planının ilk aşamasının hayata geçmesiyle birlikte AB, hem siyasi hem de mali gücünü kullanarak Netanyahu'nun deyimiyle "yeniden önemli hale gelmeyi" umuyor. Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, "ABD, Katar, Mısır ve Türkiye'nin aracılık ettiği" plana tam destek verdiklerini belirterek, "Gazze'nin yeniden inşası için AB finansmanı sağlayacağız" taahhüdünde bulundu.

İŞİN ZOR KISMI ŞİMDİ BAŞLIYOR

Ancak AB'nin bu hevesi, barış planının en zorlu aşamalarıyla sınanacak. Planın ikinci aşaması, Gazze'de Hamas dışında yeni bir yönetim organının kurulmasını, bölgeye çok uluslu bir gücün konuşlandırılmasını ve Hamas'ın tamamen silahsızlandırılmasını öngörüyor. Bu hedeflerin gerçekleşip gerçekleşmeyeceği ise büyük bir soru işareti. Dış İlişkiler Konseyi'nden Richard Haass gibi uzmanlar, "En iyimser senaryolarda bile barışı göremeyeceğiz" diyerek, Hamas'ın resmi bir rol oynaması engellense bile bölgedeki etkisinin devam edeceğini öngörüyor. Bu nedenle, Gazze halkının yaşam koşullarında hızlı bir iyileşme görmesi, barışın kalıcılığı için hayati önem taşıyor.

YENİDEN İNŞA FONLARI

İşte bu noktada Avrupa'nın en büyük kozu devreye giriyor: para. Gazze'deki altyapının neredeyse tamamen yok olması nedeniyle, bölgenin toparlanmasının on yıllar sürebileceği ve milyarlarca dolara mal olacağı tahmin ediliyor. AB, Dünya Bankası ve BM tarafından hazırlanan bir rapor, tahmini maliyetin 53 milyar dolar olduğunu ortaya koyuyor.

Carnegie Europe'tan uzman Rym Montaz'a göre, "Şimdi bloğun kaldıraç gücünü kullanma zamanı." AB, sadece para vererek değil, aynı zamanda bu fonları Mısır ve Filistin Yönetimi ile koordine ederek, yardımların tabandan yukarıya doğru bir kapasite inşasına yönlendirilmesini sağlayarak masada önemli bir yer edinebilir.

Ursula von der Leyen, Gazze'nin yeniden inşasını koordine etmek ve şeffaf bir şekilde finanse etmek üzere özel bir "bağışçılar grubu" kurmayı planladıklarını açıkladı. Eğer Avrupa'nın parası, Orta Doğu'da kalıcı bir barışın sağlanmasında kilit rol oynarsa, blok yeniden bölgede vazgeçilmez bir oyuncu haline gelebilir.

Ancak farklı bir senaryo da mümkün. Trump'ın planı, Gazze'nin denetiminin, bizzat Trump'ın başkanlık edeceği "Barış Kurulu" adlı geçici bir organa ait olmasını öngörüyor. Bu durum, AB'nin finansal desteğine rağmen siyasi olarak yeniden oyun dışı kalma riskini de beraberinde getiriyor. Dolayısıyla önümüzdeki dönem, Avrupa'nın parasının siyasi etkiye dönüşüp dönüşemeyeceğini gösterecek kritik bir sınav olacak.