İngiltere’den AB’ye kritik çağrı: Savunma fonuna erişim için güvenlik şart

İngiltere'nin önde gelen savunma, teknoloji ve havacılık dernekleri, Avrupa Birliği’nin yeni savunma fonuna erişim için Londra ile Brüksel arasında acilen bir güvenlik anlaşması yapılmasını talep etti. 150 milyar euroluk AB fonunun İngiliz tedarikçileri büyük ölçüde dışarıda bırakabileceği uyarısında bulunulurken, çağrının hedefinde 19 Mayıs'ta düzenlenecek İngiltere-AB zirvesi yer alıyor.

Başbakan Keir Starmer’ın, Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen ve AB Konseyi Başkanı Antonio Costa’ya hitaben kaleme aldığı mektupta, bir güvenlik anlaşmasının zirvenin “ana çıktılarından biri” olması gerektiği vurgulandı.

“İNGİLTERE, AB SAVUNMA EKOSİSTEMİNİN PARÇASI OLMALI”

Starmer mektubunda, İngiltere’nin AB liderliğindeki savunma projelerine aktif katılımının, Avrupa’nın sanayi ve teknoloji tabanını güçlendireceğini belirterek, “Pragmatik ve kapsayıcı bir savunma iş birliği, Avrupa'nın güvenliğini ve sanayi direncini artıracaktır.” dedi.

ADS, İngiliz Ticaret Odaları ve TechUK gibi önemli sektör kuruluşları da mektuba destek vererek, AB ile kurulacak güvenlik anlaşmasının kıtanın kolektif güvenliği ve küresel rekabet gücü açısından kritik önemde olduğunu kaydetti.

BREXIT ENGELİ

AB Komisyonu’nun sunduğu “Hazırlık 2030” planı kapsamında oluşturulan 150 milyar euroluk fon, sadece AB üyeleri veya AB ile güvenlik anlaşması olan ülkeler tarafından tam olarak kullanılabilecek. Aksi takdirde, dış tedarikçiler ancak ürün katkısı %33’ü aşmazsa fona erişim sağlayabilecek. Bu kısıtlama, İngiliz ve Türk şirketleri doğrudan etkiliyor.

Norveç ve İzlanda gibi bazı Avrupa dışı ülkeler ise halihazırda tam katılım sağlayabiliyor. Ancak İngiltere'nin anlaşma yapabilmesi için tüm 27 AB üyesinin oy birliği gerekiyor. Fransa başta olmak üzere bazı üyeler, bu tür bir anlaşmanın daha geniş bir Brexit sonrası ilişkiler çerçevesinde değerlendirilmesini istiyor.

BRÜKSEL VE LONDRA’NIN HALA ÇÖZEMEDİĞİ BAŞKA MESELELER DE VAR

Savunma iş birliğinin yanı sıra balıkçılık, vatandaş hakları, gençlik hareketliliği ve bitki sağlığı kuralları gibi Brexit sonrası birçok başlık da hâlâ masada çözüm bekliyor. Özellikle balıkçılıkla ilgili mevcut yönetmeliğin Haziran 2026’da sona erecek olması, görüşmeleri daha da kritik hale getiriyor.

İngiliz Ticaret Odası AB Başkan Yardımcısı Peter Bell, "AB ile kapsamlı bir güvenlik ve savunma anlaşması artık ertelenemez. Kritik bir dönemdeyiz, bu süreç at pazarlığına kurban gitmemeli," diyerek uyarıda bulundu.

ADS Başkanı Kevin Craven ise, “Bu sürecin uzaması, elimizde imkân ve siyasi irade olsa dahi ortaya çıkan tehditlere etkin yanıt verme kapasitemizi azaltır,” dedi.

İngiltere Kabine Ofisi, önümüzdeki ay yapılacak İngiltere-AB zirvesinde güvenlik ve savunma konularının gündemde olacağını belirterek, "İngiltere kıtanın savunmasında liderdir ve AB ile bir güvenlik ve savunma ortaklığı anlaşması yapmaya hazırız," açıklamasında bulundu.