Esad’a tutuklama freni: Fransa Yargıtay’ı kararı iptal etti

Fransa Yargıtay’ı, Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad hakkında Paris Temyiz Mahkemesi tarafından çıkarılan tutuklama emrini iptal etti. Kararda, görevdeki bir devlet başkanının dokunulmazlığının kaldırılmasının mümkün olmadığı vurgulandı. Böylece 13 yıldır iktidarda olan ve iç savaş boyunca savaş suçlarıyla anılan Esad hakkında Fransa'da yürütülen yargı süreci askıya alınmış oldu.

KARARIN GEREKÇESİ: DEVLET BAŞKANLARINA DOKUNULMAZLIK

Fransız basınında yer alan bilgilere göre, Paris Temyiz Mahkemesi'nin kararına yapılan itiraz üzerine Yargıtay devreye girdi. Yargıtay, “bir devlet başkanının görevdeyken dokunulmazlığı vardır ve bu kaldırılmaz” hükmüne vararak Esad hakkındaki tutuklama kararını geçersiz saydı.

Bu karar, aynı zamanda uluslararası hukukta savaş suçu işlediği iddia edilen devlet başkanlarının yargılanabilirliği konusunda da önemli bir dönüm noktası olarak değerlendiriliyor.

MAĞDURLAR İÇİN KRİTİK BİR SÜREÇ

Suriye Medya ve İfade Özgürlüğü Merkezi (SCM) Başkanı Mazin Derviş, daha önce yaptığı açıklamada Yargıtay'ın Esad aleyhine vereceği kararın mağdurlar için tarihi bir zafer olacağını söylemişti. Derviş, bu kararın yalnızca Suriyeliler için değil, tüm dünyada savaş suçlarına maruz kalan mağdurlar için umut olabileceğini ifade etmişti.

Ancak Yargıtay’ın iptal kararı, bu beklentilerin önüne geçti ve davanın sembolik gücünü zayıflattı.

ESAD HAKKINDA AÇILAN SORUŞTURMA VE SUÇLAMALAR

Beşar Esad hakkında Fransa'da başlatılan soruşturma, Suriye’de 2013 yılında Doğu Guta’da düzenlenen kimyasal saldırılara dayanıyordu. Suriye Arşivi, SCM ve Açık Toplum Adalet Girişimi’nin başvurusu sonrası Paris’teki mahkeme tarafından 2021 yılında soruşturma açılmıştı.

Kasım 2023’te, Esad hakkında insanlığa karşı suç ve savaş suçlarına ortaklık ettiği gerekçesiyle tutuklama emri çıkarılmıştı. Ancak Fransa Terörle Mücadele Savcılığı, devlet başkanlarının yargı dokunulmazlığı bulunduğunu belirterek karara itiraz etmişti.

TEMYİZ MAHKEMESİ EMRİ ONAMIŞTI

26 Haziran 2024’te Paris Temyiz Mahkemesi, alt mahkemenin verdiği tutuklama kararını onaylamıştı. Mahkeme, “kimyasal silah kullanımının bir devlet başkanının görevinin parçası olamayacağına” dikkat çekerek tutuklama emrini geçerli saymıştı.

Ancak son aşamada devreye giren Yargıtay, bu kararı bozarak Esad hakkında çıkarılan tutuklama emrini iptal etti.

DOĞU GUTA KATLİAMI VE KİMYASAL SALDIRILAR

21 Ağustos 2013’te Şam’ın Doğu Guta bölgesinde Suriye yönetiminin düzenlediği kimyasal saldırıda 1400’den fazla sivil hayatını kaybetmişti. Saldırıda en çok etkilenenler kadınlar ve çocuklar olmuştu.

Doğu Guta, yıllar süren kuşatma altında ağır bombardımana uğramış, 2018’de yapılan zorunlu tahliye anlaşmasıyla muhalifler bölgeyi terk etmek zorunda kalmıştı. Hayatta kalan siviller bugün hâlâ ülkenin kuzeyindeki muhalif bölgelerde yaşam mücadelesi veriyor.

KİMYASAL SİLAH KAYITLARI: 217 SALDIRI

Suriye İnsan Hakları Ağı'nın raporuna göre, Esad yönetimi iç savaş sürecinde 217 kez kimyasal silah kullanarak uluslararası hukukta suç teşkil eden eylemlere imza attı. Bu saldırılar, hem Esad rejimi hem de destekçisi Rusya’nın savaş suçu ithamlarıyla uluslararası kamuoyunun gündemine gelmesine neden oldu.