Dünya’nın manyetik kalkanında tehlikeli genişleme: Güney Atlantik’teki zayıflık büyüyor

Dünya’nın koruyucu kalkanı olarak bilinen manyetik alan, Güney Atlantik Okyanusu üzerinde alarm veriyor. “Güney Atlantik Anomalisi” adı verilen bu zayıf manyetik bölge, son on yılda dramatik biçimde büyüyerek Avrupa’nın yarısı büyüklüğünde bir alanı kapsadı. Uzmanlar, bu genişlemenin Dünya’nın çekirdeğinde meydana gelen sıra dışı manyetik dalgalanmalarla bağlantılı olduğunu belirtiyor.

Normalde yaklaşık 650 kilometre yüksekte olan manyetik koruma katmanı, bu bölge üzerinde 200 kilometreye kadar alçalıyor. Bu durum, alçak yörüngedeki uyduların ve uzay araçlarının daha fazla radyasyona maruz kalmasına neden oluyor. Donanım arızaları, iletişim kesintileri ve elektronik hasarlar, anomali üzerinden geçen cihazlar için başlıca riskler arasında yer alıyor.

Danimarka Teknik Üniversitesi’nden jeomanyetizma profesörü Chris Finlay, anomalinin tek bir yapı olarak hareket etmediğini, özellikle Afrika yönündeki kısmının daha hızlı zayıfladığını belirtiyor. Finlay’e göre, bu durum Dünya’nın dış çekirdeğinde gözlemlenen özel jeodinamik akışlardan kaynaklanıyor.

ÇEKİRDEKTEKİ GİZEMLİ AKIŞLAR ETKİLİ

Bilim insanlarına göre, anomalinin büyümesinin temel nedeni, manto tabakası ile dış çekirdek arasındaki manyetik akışlarda yaşanan sıra dışı değişimler. Dış çekirdekteki sıvı demirin hareketiyle oluşan elektrik akımları, Dünya’nın manyetik alanını oluşturuyor. Ancak bazı bölgelerde bu akışın tersine döndüğü, yani manyetik alanın dışa çıkmak yerine yeniden çekirdeğe yöneldiği tespit edildi.

“Ters akı parçaları” olarak adlandırılan bu yapılar, zamanla yer değiştirerek manyetik alanın zayıflamasına yol açıyor. Finlay, Afrika üzerindeki bir ters akı parçasının batıya doğru kaymasının, bölgedeki zayıflamayı doğrudan etkilediğini söylüyor.

KUZEY KUTBU DA DEĞİŞİM SÜRECİNDE

Avrupa Uzay Ajansı’nın Swarm uydularından elde edilen veriler, bu değişimlerin sadece Güney Atlantik’le sınırlı olmadığını ortaya koyuyor. 2013’ten bu yana Kanada üzerindeki manyetik alan zayıflarken, Sibirya üzerindeki alan güçleniyor. Bilim insanları, bu dinamiklerin Dünya’nın kuzey manyetik kutbunun Sibirya yönüne kaymasıyla ilişkili olduğunu düşünüyor.