Çin ve Rusya’dan Ay’da nükleer adım

İki ülkenin imzaladığı anlaşma kapsamında kurulacak santral, Ay’daki Uluslararası Ay Araştırma İstasyonu’nun (ILRS) enerji ihtiyacını karşılamayı amaçlıyor. Proje, hem Çin hem de Rusya’nın Ay’daki uzun vadeli varlıklarını güçlendirmeyi hedefliyor.

ABD GERİ ÇEKİLİRKEN ÇİN VE RUSYA İLERİYE YÜRÜYOR

Çin ve Rusya’nın ortak nükleer santral planı gündeme gelirken, ABD’den ise tam tersi yönde bir gelişme yaşandı. NASA’nın 2026 bütçe teklifinde, Ay yörüngesinde kurulması planlanan Gateway istasyonunun iptali öne çıktı. Artemis programındaki gecikmelerle birleşen bu adım, Ay yarışındaki dengeleri Çin ve Rusya lehine değiştirebilir.

Roscosmos Genel Müdürü Yury Borisov’un aktardığına göre, Rusya’nın sağlayacağı nükleer reaktör büyük ölçüde otonom sistemlerle kurulacak ve insan müdahalesine ihtiyaç duymayacak şekilde tasarlanıyor. Reaktörün teknik ayrıntıları henüz kesinleşmemiş olsa da, ILRS'nin enerji altyapısında merkezi bir rol üstleneceği belirtiliyor.

Roscosmos’un 8 Mayıs’ta yayımladığı resmi duyuruda, kurulacak istasyonun öncelikle insansız olarak çalışacağı, uzun süreli operasyonlara ve temel bilimsel araştırmalara ev sahipliği yapacağı ifade edildi. Ancak nihai hedefin, Ay’da kalıcı insan yerleşimini mümkün kılmak olduğu da vurgulandı.

ULUSLARARASI DESTEKLİ AY ÜSSÜ PLANI

Ay’ın güney kutbunda kurulması planlanan kalıcı üs, şimdiden 17 ülkenin desteğini almış durumda. Projeye Mısır, Pakistan, Venezuela, Tayland ve Güney Afrika gibi ülkeler de katkı sağlıyor. Çin’in 2028’de gerçekleştirmeyi planladığı Chang’e-8 görevi, bu üs için önemli bir adım olacak ve insanlı inişin önünü açacak.

TÜRKİYE DE PROJEYE DAHİL

Türkiye’nin de ILRS projesine katılımı daha önce açıklanmıştı. 2028’deki iniş aracında, ODTÜ tarafından geliştirilen iki küçük keşif aracı yer alacak. Böylece Türkiye, Ay’a ilk kez keşif aracı göndererek projede aktif rol alacak.

2021 yılında kamuoyuyla paylaşılan ILRS yol haritasına göre, 2030–2035 döneminde beş adet süper ağır roketle Ay’a istasyon modülleri taşınacak. Modüllerin tamamlanmasının ardından üs; Ay yörüngesindeki bir istasyonla, ekvator ve uzak yüzeyde yer alacak iki bağlantı noktasıyla genişletilecek.

MARS’A İNSANLI YOLCULUK HEDEFLENİYOR

Çin’in derin uzay keşif projelerinin baş tasarımcısı Wu Yanhua, ILRS’nin uzun vadeli hedeflerinden birinin Mars’a insanlı yolculukların altyapısını oluşturmak olduğunu belirtti. 2050’ye kadar tamamlanması planlanan sistemde; güneş enerjisi, radyoizotop ve nükleer jeneratörler kullanılacak. Ayrıca Ay yüzeyinde yüksek hızlı iletişim ağları, Dünya-Ay veri iletim sistemleri ve çeşitli keşif araçları da bu büyük projenin bileşenleri arasında yer alacak.

İletişim altyapısının kurulması için ilk adımlar da atılmaya başlanmış durumda.

Hazırladığım bu metni ister haber bülteni, ister basın açıklaması ya da sosyal medya içeriği olarak kullanabilirsiniz. Daha kısa bir versiyona ihtiyacınız olursa memnuniyetle özetleyebilirim.