Bilimin dahisine siyaset teklifi: Einstein'ın İsrail cumhurbaşkanı olmaya davet edildiği gün

İsrail’in ilk Cumhurbaşkanı Chaim Weizmann, hem kimyager hem de Siyonist hareketin öncülerindendi. 1949’da ülkenin ilk cumhurbaşkanı seçilen Weizmann, 1952’de hayatını kaybedince genç devlet yeni bir lider arayışına girdi. Sembol niteliğindeki bu görev için farklı isimler değerlendirildi.

Başbakan David Ben-Gurion, dünya çapında Yahudi kimliğiyle tanınan ve insanlığa yön veren bilimsel çalışmalarıyla öne çıkan Albert Einstein’ı bu görev için uygun gördü. İsrail’in ABD Büyükelçisi Abba Eban aracılığıyla Einstein’a resmi bir teklif götürüldü.

'DERİNDEN ETKİLENDİM AMA REDDETMEK ZORUNDAYIM'

Teklif karşısında büyük onur duyan Einstein, İsrail’e bağlılığını ifade etse de görevi kabul etmedi. Ünlü fizikçi, diplomasi ve siyaset için gerekli yeteneklere sahip olmadığını belirterek, “Hayatım boyunca objektif meselelerle uğraştım. İnsanlarla doğru iletişim kurmak ve resmi görevleri yerine getirmek için gerekli deneyim ve beceriden yoksunum” dedi.

SİYONİZM’E BAKIŞI VE ELEŞTİRİLERİ

Einstein, Siyonist hareketin bir üyesiydi ve iki uluslu bir devlet fikrini destekliyordu. Ancak radikal grupların saldırılarını ve sivillere yönelik şiddeti açıkça eleştiriyordu. 1948’de Menachem Begin liderliğindeki Irgun’un Deyr Yasin katliamını kınayan bir mektuba imza atmış, Begin’in siyasi yükselişine karşı çıkmıştı. Bu tavrı, onun İsrail’in kurucu ideallerine bağlı ama eleştirel bir figür olarak görülmesine neden oldu.

EINSTEIN REDDETTİ, BEN-ZVİ SEÇİLDİ

Einstein’ın görevi kabul etmemesi üzerine, aynı yıl Yitzhak Ben-Zvi İsrail’in ikinci Cumhurbaşkanı seçildi. Einstein’ın reddi, bilim insanının siyasete mesafeli duruşunu ve insanlık değerlerini öne çıkardığını bir kez daha ortaya koydu.
Bugün geriye dönüp bakıldığında, “Einstein kabul etseydi İsrail tarihi nasıl şekillenir, dünya siyaseti nasıl etkilenirdi?” sorusu hala tartışılıyor. Ancak kesin olan şu ki, o gün verilen karar yalnızca İsrail’in değil, modern tarihin en dikkat çekici dönüm noktalarından biri olarak kayıtlara geçti.