ABD’den Netanyahu’ya şok uyarı: Anlaşmayı mahvederse Trump da onu mahveder

ABD ile İsrail arasında Batı Şeria’nın ilhakı konusunda başlayan gerilim, üst düzey bir ABD'li yetkilinin İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu'ya yönelik sarf ettiği sert sözlerle zirveye tırmandı. İsrail medyasına konuşan yetkili, “Netanyahu Gazze anlaşmasını mahvederse, Trump da onu mahveder” diyerek Washington'ın sabrının taştığını ve iki ülke arasındaki güven krizini açıkça ortaya koydu.

ABD’nin arabuluculuğunda Gazze’de Hamas ile imzalanan barış anlaşması, Washington tarafından Ortadoğu’da “yeni bir dönemin başlangıcı” olarak görülüyor. Ancak İsrail parlamentosu Knesset'in, tam da ABD Başkan Yardımcısı JD Vance'in Tel Aviv'de olduğu sırada Batı Şeria’nın ilhakını öngören tasarıyı ön oylamada onaylaması, iki ülke ilişkilerini bıçak sırtına getirdi. İsmini vermeyen üst düzey ABD'li yetkili, Vance'in ziyaretinde yaşanan bu olaydan duyulan derin rahatsızlığı dile getirerek, Netanyahu'nun ateşkes anlaşmasını tehlikeye atacak adımlardan kaçınması gerektiğini vurguladı: “Netanyahu ince bir çizgide yürüyor. Eğer (Gazze) anlaşmayı bozarsa Trump onu da bitirir” ifadelerini kullandı.

İSRAİL KABİNESİNDE BARGUTİ KRİZİ

Gerilimi artıran bir diğer konu ise Filistinli lider Mervan Barguti'nin serbest bırakılması ihtimali oldu. ABD Başkanı Donald Trump’ın, yıllardır İsrail hapishanelerinde bulunan Barguti hakkında “yakında karar vereceğiz” şeklindeki sözleri, İsrail güvenlik kabinesinde büyük bir krize neden oldu. Aşırı sağcı Ulusal Güvenlik Bakanı Itamar Ben-Gvir, Barguti’nin asla serbest bırakılmayacağını sert bir dille açıkladı. Toplantıda tansiyon yükselirken, Netanyahu'ya yakınlığıyla bilinen Stratejik İşler Bakanı Ron Dermer'in, “Trump, Barguti’nin kim olduğunu bile bilmiyor” diyerek tartışmayı alevlendirdiği bildirildi.

WASHINGTON’DAN ASKERİ ÇEKİLME BASKISI

ABD'nin ilhak oylamasına gösterdiği sert tepkinin sahaya yansıması da gecikmedi. İsrail merkezli Ynet haber sitesine göre, Washington'dan gelen baskının ardından İsrail yönetimi, işgal altındaki Batı Şeria’daki askeri varlığını azaltmayı ciddi olarak değerlendirmeye başladı. 7 Ekim 2023 saldırılarından sonra bölgeye sevk edilen asker sayısının kademeli olarak azaltılması ve güvenliğin yerel güçlere devredilmesi planlanıyor. Middle East Eye haber sitesi ise daha ileri giderek, Netanyahu'nun ABD’nin eleştirileri üzerine ilhak yasalarının Meclis gündeminden tamamen çekilmesi talimatı verdiğini öne sürdü. Trump yönetimi daha önce, İsrail’in ilhak yönünde adım atması halinde “ABD'den aldığı tüm desteği kaybedeceği” uyarısında bulunmuştu.

“TRUMP’IN ÖNCELİĞİ GAZZE”

Bu gergin atmosferde Kudüs'te Netanyahu ile bir araya gelen ABD Dışişleri Bakanı Marco Rubio da Beyaz Saray'ın önceliğini net bir şekilde iletti. Rubio, “Trump’ın birinci hedefi Gazze’de kalıcı barışın sağlanması” mesajını verirken, Netanyahu'nun da güvenlik endişelerine rağmen barışın ilerletilebileceğini söylediği aktarıldı.

Barış planının kritik unsurlarından biri olan Gazze'deki "Uluslararası İstikrar Gücü"nün (ISF) yapısı da tartışma konusu. Israel Hayom gazetesine göre, başlangıçta önerilen Türkiye ve Katar askerlerinden oluşacak bir güce İsrail'in itiraz ettiği öğrenildi. Bunun yerine ABD’nin önerisiyle Azerbaycan ve Endonezya askerlerinin bu gücün çekirdeğini oluşturması formülü gündeme geldi. Suudi Arabistan ve Birleşik Arap Emirlikleri'nin ise bu güce katılmayı reddettiği belirtildi. ABD Dışişleri Bakanı Rubio, konuyla ilgili olarak, “Henüz kesin karar verilmedi. Görevi yerine getirecek kapasitede ve tüm tarafların onaylayacağı bir güç oluşturulacak” dedi.

Tüm bu diplomatik ve siyasi gelişmeler yaşanırken, Gazze'deki insani dramın boyutu da her geçen gün daha net ortaya çıkıyor. İsrail’in iki yılı aşkın süredir devam eden saldırıları sonrasında adeta bir harabeye dönen Gazze’de enkaz kaldırma çalışmaları başladı. Uluslararası yardım kuruluşu Humanity & Inclusion, bölgede milyonlarca ton patlamamış mühimmat bulunduğunu ve bölgenin tamamen temizlenmesinin 20 ila 30 yıl sürebileceğini açıkladı. BM’nin Filistinli Mültecilere Yardım Ajansı (UNRWA) ise Gazze’nin 61 milyon ton enkazla kaplandığını ve her metrekareye yaklaşık 169 kilogram yıkıntı düştüğünü bildirdi. Bu veriler, ateşkesin ve yeniden inşa sürecinin ne kadar hayati olduğunu bir kez daha gözler önüne seriyor.