Güneş fırtınası tatbikatı yapıldı

ABD öncülüğünde gerçekleştirilen ilk küresel güneş fırtınası tatbikatı, uzay kaynaklı tehditlere karşı modern toplumların ne denli hazırlıksız olduğunu ortaya koydu. Ulusal Okyanus ve Atmosfer İdaresi (NOAA) başta olmak üzere birçok resmi kurumun katıldığı tatbikatta, iletişim, ulaşım ve enerji gibi hayati sistemlerin büyük ölçüde kırılgan olduğu saptandı.

Tatbikatın merkezinde, 10 Mayıs 2024’te meydana gelen ve G5 seviyesinde sınıflandırılan “Gannon Fırtınası” yer aldı. Bu gerçek olay sırasında kuzey ışıkları ekvatora kadar ulaşmış, bazı bölgelerde elektrik kesintileri yaşanmış ve uydular geçici olarak işlevsiz hale gelmişti.

“UZAYDAN GELEN TEHDİTLER ARTIK BİLİM KURGU DEĞİL”

Johns Hopkins Uygulamalı Fizik Laboratuvarı’ndan uzay hava uzmanı Ian Cohen, sadece teknik altyapıların değil, kurumlar arası iletişim ve karar mekanizmalarının da ciddi zafiyetler içerdiğine dikkat çekti. “Yüksek risk, düşük farkındalık” durumunun özellikle karar vericiler düzeyinde hâlâ sürdüğünü belirtti.

ERKEN UYARI SÜRESİ DAKİKALARLA SINIRLI

Tatbikat sonrası hazırlanan rapor, güneş fırtınalarının etkilerinin çoğu zaman yalnızca 15 ila 45 dakika önceden fark edilebildiğini vurguluyor. Bu kısa sürede elektrik ağları, uçuş sistemleri, GPS hizmetleri ve internet altyapısının çökme riski taşıdığına dikkat çekildi.

TOPLUMSAL FARKINDALIK ZAYIF, HAZIRLIKLAR YETERSİZ

Raporda sadece teknik altyapının değil, kurumsal organizasyon ve halk düzeyinde hazırlıkların da büyük eksikler içerdiği vurgulandı. Uzmanlar, güneş gözlem uydularının daha yakın yörüngelere yerleştirilmesini, erken uyarı sistemlerinin güçlendirilmesini ve kamuoyuna yönelik bilinçlendirme kampanyalarının başlatılmasını öneriyor.

Tatbikatın sonuç raporunda, “Güneş fırtınaları artık deprem ya da siber saldırılar kadar gerçek ve yıkıcı birer risk olarak kabul edilmeli” ifadesi yer aldı.