AYM’den emsal tapu kararı: Hatadan devlet sorumlu

Hasan Durmuş adlı vatandaş, 1990 yılında adına tescil edilen bir taşınmazın, orman sınırları içinde kaldığı gerekçesiyle tapusunun iptal edilmesi üzerine Hazine aleyhine tazminat davası açtı. İlk bilirkişi raporunda yaklaşık 120 bin TL değer biçilen taşınmazın bedeli, yeniden yapılan incelemeyle 38 bin 521 TL’ye indirildi. Mahkeme, bu miktarın faiziyle Durmuş’a ödenmesine karar verdi.

TAZMİNATIN NEREDEYSE ÜÇTE BİRİ GERİ ALINDI

Ancak karar bununla sınırlı kalmadı. Mahkeme, yaklaşık 11 bin 383 TL tutarındaki vekâlet ücretinin başvurucudan tahsil edilmesine de hükmetti. Böylece Durmuş’un aldığı tazminatın neredeyse üçte biri yargılama masrafları olarak geri alındı. Anayasa Mahkemesi, bu durumu başvurucuya aşırı külfet yüklenmesi olarak değerlendirdi.

DEVLET HATALI TAPU KAYITLARININ BEDELİNİ TAM ÖDEMELİ

Yüksek Mahkeme, kararında devletin hatalı tapu sicilinden kaynaklanan zararları tazmin etmekle yükümlü olduğuna dikkat çekti. Tazminatın, vekâlet ücreti gibi kalemlerle etkisiz hâle gelmesinin ise mağduriyeti ortadan kaldırmadığını vurguladı. Bu nedenle kamu yararı ile bireyin mülkiyet hakkı arasında kurulması gereken adil dengenin bozulduğu tespit edildi.

ÖNEMLİ BİR İÇTİHAT

Anayasa Mahkemesi Genel Kurulu, 23 Ocak 2025 tarihli bu kararıyla yalnızca mülkiyet hakkı ihlalini değil, aynı zamanda yargılama giderlerinin başvurucu üzerindeki etkisini de ölçülülük ilkesi çerçevesinde değerlendirmiş oldu. Karar, özellikle tapu siciline güvenerek mülk edinen vatandaşların yaşadığı mağduriyetlerin giderilmesi konusunda emsal niteliği taşıyor.