20 yılda 275 simitten 43 simite! İPA: Gençlerin alım gücü dibe vurdu

İstanbul Planlama Ajansı’nın (İPA) hazırladığı “İstanbul’da Gençliğin Demografik ve Sosyoekonomik Profili” başlıklı rapor, İstanbul’da yaşayan 18-30 yaş arası gençlerin son 20 yılda ekonomik olarak büyük bir darbe aldığını ortaya koydu. Rapora göre, 2005 yılında KYK bursu ile 275 adet simit ve çay alınabiliyorken, 2025’te bu sayı yalnızca 43’e kadar düştü.

KYK BURSUNUN REEL DEĞERİ ERİYOR

KYK burslarının alım gücü yıllar içinde hızla geriledi. 2005’te asgari ücretin yüzde 31,4’üne denk gelen burs, 2025’te yüzde 13,6’ya kadar geriledi. Aynı bursla 2005 yılında 5,67 gram altın alınabilirken, bugün yalnızca 0,88 gram altın alınabiliyor.

GENÇLERİN GEÇİM SAVAŞI

Rapora göre katılımcıların yüzde 77,6’sı günümüz gençliğinin geçmiş kuşaklara göre daha zor koşullarda yaşadığını düşünüyor. Bu oran, 18-35 yaş grubunda yüzde 80,6’ya ulaşıyor. “Üniversiteli, çalışan ya da ev genci fark etmeksizin, temel yaşam giderlerini karşılamak gençler için her geçen gün zorlaşıyor” denilen raporda, ekonomik baskıların gençlerin sosyal yaşamını da sınırladığı vurgulanıyor.

BARINMA ARTIK KRİZ

2000’li yıllarda barınma “tercih” meselesiyken, 2025’te gençler şehir merkezlerinden uzaklaşıyor. Raporda, “Kaliteli protein kaynaklarına erişimin zorlaşması beslenme düzenini bozuyor, sağlık kaygılarını artırıyor” ifadeleri yer aldı.

SOSYAL YAŞAM LÜKS HALİNE GELDİ

2005 yılında bir konser etkinliği bursun yüzde 11,4’üne denk gelirken, 2025’te aynı etkinlik bursun yüzde 46,5’ini kapsıyor. Bu da gençlerin sosyal etkinliklerden uzaklaştığını gösteriyor.

NE EĞİTİMDE NE İSTİHDAMDA: DÖRT GENÇTEN BİRİ BOŞLUKTA

TÜİK verilerine göre, 15-29 yaş arası her dört gençten biri ne eğitimde ne de istihdamda yer alıyor. “Üniversite mezunu olmak artık doğrudan iş sahibi olmak anlamına gelmiyor” denilen raporda, iş güvencesizliği ve gelecek kaygısı belirgin biçimde öne çıkıyor.

YURT DIŞI HAYALİ YÜKSELİYOR

2000’lerde gençlerin yalnızca yüzde 35,1’i yurt dışına gitmeyi düşünürken, 2025’te bu oran yüzde 50,4’e çıktı. Gençlerin yarısı artık yurt dışında bir yaşam kurmayı tercih ediyor.

İPA’nın raporu, ekonomik göstergelerle birlikte gençlerin sosyal hayattan kopuşunu ve umutsuzluk duygusunu da gözler önüne seriyor. 20 yılda sadece bir simit hesabı değil, gençliğin tüm yaşam dengesi değişmiş durumda.