Rusya’dan tarihi adım: Taliban’ı resmen tanıyan ilk ülke oldu

Afganistan'da 2021’de iktidara gelen Taliban, yıllar süren izolasyonun ardından ilk kez bir ülke tarafından resmen tanındı. Rusya’nın bu kararı, yalnızca diplomatik dengeleri değil, küresel insan hakları tartışmalarını da hareketlendirdi.

Birleşmiş Milletler’in ağır yaptırımlar uyguladığı Taliban yönetimi, Moskova’nın tanımasıyla uluslararası sahnede meşruiyet kazanma yolunda önemli bir adım attı. Ancak, kadın hakları ihlalleri ve baskıcı şeriat rejimi nedeniyle birçok ülke Taliban’ı hâlâ tanımıyor.

KADIN HAKLARI ÖRGÜTLERİNDEN VE MUHALEFETTEN SERT TEPKİ

Afgan Kadınların Siyasi Katılım Ağı, Rusya’nın bu kararla “kadın düşmanı bir rejimi meşrulaştırdığını” savunarak tepki gösterdi. Eski milletvekili Fevziye Kufi ise “Bu karar barış değil, cezasızlık getirir” ifadelerini kullandı.

Taliban, kadınlara yönelik ağır kısıtlamaları kendi İslami anlayışı ve Afgan kültürüne dayandırarak savunsa da, 12 yaş üstü kızlara eğitim yasağı, kadınların tek başlarına seyahat edememesi ve kamusal alandaki baskılar hâlâ gündemdeki yerini koruyor.

MOSKOVA, “YAPICI İLİŞKİLER” VURGUSU YAPTI

Afganistan Dışişleri Bakanı Emir Han Muttaki, tanınma kararını “cesurca” olarak nitelendirirken, “olumlu ilişkiler ve yapıcı işbirliği için yeni bir aşama” ifadesini kullandı. Rusya Dışişleri Bakanlığı ise, enerji, ulaştırma, tarım ve altyapı alanlarında işbirliği potansiyeline dikkat çekti.

GEÇMİŞTE DÜŞMAN, BUGÜN MÜTTEFİK

Sovyetler Birliği 1979’da Afganistan’ı işgal etmiş, dokuz yıl süren savaşta 15 bin askerini kaybetmişti. Bugün ise Moskova, Taliban’la ekonomik ve siyasi ilişkiler kurarak bu karmaşık geçmişin üzerine yeni bir sayfa açmış görünüyor.

2018’den bu yana Taliban temsilcileri Moskova’yı ziyaret ediyor; 2022’de ilk ekonomik anlaşma imzalanmış, Taliban, geçtiğimiz nisan ayında Rusya’nın terör listelerinden çıkarılmıştı.

BATI İKİYE BÖLÜNDÜ: GÖNDERELİM Mİ, KALDIRALIM MI?

Birleşmiş Milletler, Taliban’ın uygulamalarını “cinsiyet apartheid’ı” olarak tanımlarken, kamuya açık kırbaçlamalar ve muhaliflere şiddet uygulamaları da raporlandı. Buna karşın Almanya İçişleri Bakanı, suç işleyen Afgan göçmenlerin sınır dışı edilebilmesi için Taliban’la doğrudan anlaşmalar yapılmasını savunuyor.

BM İnsan Hakları Yüksek Komiserliği ise insan hakları ihlalleri nedeniyle Afganistan’a geri gönderme işlemlerinin "uygun olmadığını" açıkladı.

DİĞER ÜLKELER DE PEŞİNDEN GELECEK Mİ?

Çin, BAE, Özbekistan ve Pakistan gibi ülkeler zaten Kabil’e büyükelçi atamış durumda. Afgan muhalefetine göre, uluslararası toplumdan güçlü bir direniş gelmediği sürece, başka ülkeler de Rusya’nın yolunu izleyebilir.

Eski Afgan Ulusal Güvenlik Danışmanı Dr. Rangin Dadfar Spanta, “Bu sadece bir başlangıç. Sessiz kalınırsa devamı gelir” uyarısında bulundu.