AB’den İsrail’e Gazze tepkisi: Ortaklık anlaşması gözden geçirilecek

Avrupa Birliği'nin (AB) İsrail'e bakışında Gazze'de yaşananlar bağlamında ciddi değişiklik sinyalleri dikkat çekiyor. Geçtiğimiz yılın sonunda, İsrail'e yönelik daha sınırlı tepkiler dahi yeterli desteği bulamazken, bugün gelinen noktada siyasi diyaloğun ötesinde anlaşmanın tüm içeriği mercek altına alınıyor. AB ile İsrail arasındaki Ortaklık Anlaşması, siyasi diyalogdan ticarete kadar birçok alanı kapsıyor.

Anlaşmanın ikinci maddesi, taraflar arasında ilişkilerin “insan hakları ve demokratik ilkelere saygı temelinde” yürütüleceğini ve bu ilkelerin anlaşmanın esasını oluşturduğunu vurguluyor.

Hollanda, bu maddenin İsrail tarafından ihlal edilip edilmediğinin tespiti amacıyla bir girişimde bulundu. Gözden geçirme kararı, üye ülkelerin büyük bölümünün bu girişime destek vermesiyle alınabildi.

17 ÜLKE DESTEKLEDİ, 9 ÜLKE KARŞI ÇIKTI

AB kaynakları, 17 ülkenin Hollanda'nın önerisine destek verdiğini belirtiyor. Belçika, Finlandiya, Fransa, İrlanda, İspanya, İsveç, Lüksemburg, Portekiz ve Slovenya öneriye açıkça destek veren ülkeler arasında yer aldı.

Almanya, Bulgaristan, Çekya, Hırvatistan, İtalya, Litvanya, Kıbrıs, Macaristan ve Yunanistan ise öneriye karşı çıkan ülkeler olarak kayıtlara geçti.

İNSANİ YARDIMA ENGEL, TEPKİYİ ARTIRDI

AB’nin İsrail’e yönelik daha sert bir pozisyon almasının temelinde, Gazze’ye yönelik insani yardım akışının engellenmesi yatıyor. AB Dışişleri ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Kaja Kallas, Gazze’deki durumu “felaket” olarak nitelendirerek, İsrail’in yardıma izin vermesinin yeterli olmadığını söyledi. Kallas, “Yardımlar engellenmeden, büyük ölçekte ve derhal ulaştırılmalı” dedi.

Hollanda Dışişleri Bakanı Caspar Veldkamp da alınan kararın, İsrail’e yönelik Avrupa’dan gelen ciddi bir mesaj olduğunu belirtti: “Bu, İsrail hükümetinin insani yardım ablukasını tamamen kaldırması gerektiğine dair önemli bir işarettir.”

SÜRECİ AB KOMİSYONU YÜRÜTECEK

Ortaklık Anlaşması’nın gözden geçirilme süreci, AB Komisyonu’nun sorumluluğunda olacak. Komisyon, bu adımı kendi inisiyatifiyle atabilirdi ancak üye ülkelerden gelen yoğun destek sonrasında harekete geçmek zorunda kaldı.

Komisyon, anlaşmanın ikinci maddesinin ihlal edilip edilmediğini inceleyecek ve ulaştığı sonucu üye ülkelere sunacak.

SONRAKİ ADIM NE OLACAK?

Brüksel'de bir sonraki adım konusunda şimdilik temkinli bir yaklaşım söz konusu. Öncelikli hedefin, İsrail'e yönelik “bu şekilde devam edilemeyeceği” mesajını vermek olduğu belirtiliyor.

Gözden geçirme süreci, anlaşmanın otomatik olarak askıya alınmasını gerektirmiyor. Ancak eğer Komisyon, İsrail’in ihlalde bulunduğu sonucuna varırsa, bu durumda İsrail’e yönelik yaptırımlar gündeme gelebilir.